W pułapce tej tkwimy w zasadzie wszyscy. Próbujemy albo racjonalizować, albo tłumaczyć przez mniej lub bardziej fikcyjne zależności, zachowania bliźnich. Te zaś zwykle wynikają po prostu ze zdziczenia. To zaś, co my bierzemy za psychologię gatunku, jest jedynie próbą – bardzo odzwierzęcą – ukrycia tego faktu.

Weźmy ten pogrzeb papieża i wszystkich obecnych tam ludzi, którzy zachowują się tak, jakby ktoś ich wysłał specjalnie do Rzymu, żeby w roku jubileuszowym, w momencie tak ważnym jak odejście głowy Kościoła, sprofanowali to miejsce swoim zachowaniem. Patrzę na to i jedno przychodzi mi do głowy – powiedzenie króla Juliana z serialu o pingwinach – bezmyślne człowieki. Cóż oni czynią? Próbują przenieść zależności i hierarchie ze swojego świata do świata, który do nich nie należy, mimo że wszyscy oni jakoś tam aspirują, by być w nim obecni. Podkreślają to na różne sposoby, a im bardziej podkreślają tym gorzej się kompromitują. Można by to wszystko nazwać wszechświatowym zlotem faryzeuszy, którzy stwierdzili, że autoprezentacje w ich przydomowych kapliczkach i lokalnych miejscach kultu są dalece niezadowalające. I potrzeba im silniejszych bodźców.

Do czego służy psychologia? Do legitymizowania zdziczenia, już to zostało powiedziane. Czyli szukania takich wyjaśnień dla różnych dysfunkcji, które pozwolą osobom notorycznie grzeszącym i wsłuchanym jedynie we własny głos, żyć w komforcie. Politycy, którzy robili sobie selfie na tle Bazyliki św. Piotra uśmiechając się przy tym pogodnie, nie czuli że czynią coś niegodnego. Uważali, że to świetna okazja do autoprezentacji, a do tego jeszcze do wygłoszenia kilku słów pouczających pozostałych w kraju ich zwolenników i przeciwników. Pouczenia te dotyczą właśnie odróżnienia postaw godnych od niegodnych.

Takie nawyki, bo chyba można tak powiedzieć, prowadzą jednak do pewnego zabetonowania komunikacji. To znaczy odbierają one psychologii jej czar i moc, a wskazują że o tym, co jest właściwe, wytłumaczalne i godne usprawiedliwienia decydują oni – ludzie, którzy w gabinecie terapeuty odebrali świadectwo normalności.

Podobne zjawisko obserwujemy w przekazie fabularyzowanym, i nie ma znaczenia czy chodzi o występy estradowe czy filmy i seriale fabularne. Wszystko zaczyna się sypać na poziomie scenariusza, bo nikt nie wie po co on został napisany. Jest w zasadzie tylko jeden powód jego istnienia – pieniądze. Mamy system sprzedaży, którzy domaga się ofiar, jak Moloch i trzeba ciągle coś mu wrzucać do paszczy, a on w zamian oddaje dolary. Wymiana nabiera jednak tempa, a to się odbywa kosztem refleksji, która – do niedawna – towarzyszyła konsumpcji treści.

Nie wiemy po co coś oglądamy, bo scenarzysta nie umiał nas do tego przekonać, ale oglądamy, bo ciężar odpowiedzialności za produkcje zepchnięto na aktorów. Patrzymy więc na wygłupy.

Dziś jesteśmy w takim momencie, że ciężar ten spycha się z aktorów, na aktorów charakterystycznych, takich jak Hołownia. Niebawem zaś i pierwsze objawy już widać, zostanie zepchnięty na naturszczyków, czyli osoby kompletnie zaburzone, intuicyjnie jednak potrafiące korzystać z narzędzi psychologicznych i aktorskich. To znaczy – w praktyce – odstawiać publicznie różne dramy. Ich autentyczność nie będzie mogła być podważona, bo cóż wy biedacy możecie wiedzieć o kobiecej duszy, albo o innej jakiejś tajemniczej kwestii pochodzącej z pogranicza psychologii i filmów klasy C.

Marnym pocieszeniem jest to, że im bardziej dramatyczny występ, tym krótszy musi być czas jego emisji. Konkurencja bowiem rośnie i każdy pokazuje swoje jakieś wygłupy, domaga się atencji i zezuje na rywali.

Teoretycznie walorem, który pozwoliłby zanegować to szaleństwo i położyć mu tamę, jest kategoria znana jako dojrzałość. No, ale jakie mamy rodzaje dojrzałości? Intelektualną, emocjonalną i polityczną, ktoś może zażartować, że mamy też dojrzałość płciową, ale jak widać ta występuje najrzadziej. Patrzymy choćby na takie występy Marianny Schreiber i jej, jak to mawiała moja ś.p. matka, przerzucanie chłopów, i widzimy, że dojrzałość płciowa w zasadzie zanikła. Triumfy święci za to dojrzałość polityczna, której przykładem i dowodem jest pani Marianna właśnie. Bo umówmy się, że jednym ruchem rozwalić sztab Brauna, doprowadzić do furii Olszańskiego, który zaczął wygłaszać pogadanki umoralniające dla kolegów z tego sztabu przez Mariannę usuniętych i podnieść na wysokość lamperii emocje Tomasza Sommera, to jednak trzeba mieć polityczne wyczucie znacznie powyżej przeciętnego poziomu.

Na naszych oczach pojęcie dojrzałości, podobnie jak wcześniej pojęcie kompromitacji i ironii złożone zostaje do grobu. Mam na myśli dojrzałość intelektualną, emocjonalną i płciową. One zostały unicestwione. Została jedynie dojrzałość polityczna. I tu prym wiedzie pani Marianna, która w odróżnieniu od takiej Magdy Ogórek, nie markuje żadnych działań, ale udaje niczego, ale pruje skłębione chmury niedojrzałych męskich emocji niczym Messerschmit nad Anglią w jesieni roku 1940. I zwróćcie uwagę, że jedyne co może w takiej sytuacji zrobić poseł Braun, to milczeć. I udawać, że nie wie o co chodzi.

Dojrzałość polityczna, pojęcie które jak najbardziej podciągnąć można pod psychologię, łudzi nas wizją iż ma właściwości fosylizujące. To znaczy domaga się by wskazujące na nią postawy  były niczym wykute z kamienia. Jeśli ktoś powie a, natychmiast należy go skojarzyć z taką, a nie inną opcją, jeśli ktoś powie b, to znaczy, że reprezentuje opcję przeciwną. No, ale to jest postulat tych osób, które pragną za wszelką cenę ukryć własne zdziczenie. I dlatego dojrzałość polityczna, zamiast produkować postawy wyraziste i twarde, jak posągi z Wyspy Wielkanocnej, produkuje postaci i trendy z pianki poliuretanowej, pociągniętej lakierem do paznokci. Dlaczego? Bo nie ma scenariusza!!! Są tylko jego całkiem niewiarygodne od dawna fragmenty pospinane na chybcika rozgiętymi spinaczami biurowymi. I widzimy to wszędzie – na Placu Św. Piotra, na Netflixie, na HBO, po prostu wszędzie. Postaci powoływane są do życia, by odegrać raz i drugi tę samą scenę. Logika zdarzeń, nawet ta ze źle pospinanego scenariusza, powoduje że konieczne są jednak inne zachowania, nie można cały czas opowiadać tego samego kawału. Tych zachowań jednak nie można wprowadzić do widowiska, bo nie istnieje żaden inny poza politycznym rodzaj dojrzałości. Ta zaś – jak to w polityce bywa – przekonana jest, że najlepsze efekty dają wymuszenia. Ta konstatacja z kolei sprowadza na całe widowisko klątwę parodii. Można oczywiście udawać, że człowiek jest odporny na prezentacje parodystyczne, tak czyni na przykład poseł Braun, stojąc z atrapą Szczerbca, w otoczeniu atrap szlachty, śpiewających fałszywymi głosami pieśń napisaną przez XIX wiecznego poetę, która uchodzi za zabytek piśmiennictwa z czasów Konfederacji Barskiej, patrząc przy tym na wyprodukowane w Chinach sztuczne ognie. I nawet nie mrugnie. No, ale w obecności Marianny też nie może mrugnąć, więc u niego to jest po prostu czyste zawodowstwo. Ludzie zaś myślą, że to dojrzałość polityczna. No nie, poseł nie dojrzał jeszcze politycznie. Ta przygoda dopiero przed nim. Na razie odkrywa, jak mniemam ze zdumieniem, że jego partyjni koledzy nie dojrzeli również emocjonalnie i płciowo. I moment ten nie nastąpi nigdy.

Jak z tego wszystkiego wybrnąć? Poszukać innym sposobów na uwiarygodnienie prezentacji niż psychologia i wynikające z niej rodzaje dojrzałości, całkiem już unieważnione. Ja mogę Wam podpowiedzieć jakie to mogą być sposoby. Pierwszy – mój ulubiony – wytrwałość. Drugi – czyn. Trzeci – zastąpienie psychologii objawieniem. Tak się składa, że niebawem, ale jeszcze nie prędko wydamy dwutomową biografię św. Brygidy Szwedzkiej. To bardzo ciekawa książka, a jej charakterystyczną cechą jest, że to, co w zwykłej, współczesnej powieści, zostałoby załatwione przez psychologię postaci albo polityczne demaskacje, przerzucone zostało na Jezusa Chrystusa i jego objawienia, których święta doświadczała. Jak w ogóle tak można – spyta ktoś? To się udało, jak przypuszczam, dlatego, że autorka była francuską arystokratką. I nie musiała przez całe swoje życie psychologizować, żeby wydawać się otoczeniu postacią autentyczną.

Ktoś mi tu zaraz wyskoczy z sugestią, że Marianna też może zacząć opowiadać o swoich objawieniach. No, nie, bo te muszą być potwierdzone, zapisane i musi im towarzyszyć wytrwałość i czyn. To wszystko skoncentrowane zostało w życiu i dziele św. Brygidy. I jest w zasadzie nie do powtórzenia dla istot żyjących współcześnie, bo te zajmują się wyłącznie kontemplacją swojego zdziczenia, czasem sprytu. To wszystko.

No, a we wtorek wspominamy św. Katarzynę ze Sieny.

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/swieta-katarzyna-sienenska/

---

tagi: polityka  rzym  papież  grzegorz braun  psychologia  objawienia  hołownia  dojrzałość  pogrzeb  płeć  zdziczenie  marianna schreiber 

	gabriel-maciejewski
	27 kwietnia 2025 10:36

39     2254    16 zaloguj sie by polubić