Każdy musiał przejść przez tę gehennę, jaką była nauka języka polskiego w szkole, a szczególnie charakterystyka epok literackich, czyli czegoś, co nigdy nie istniało, istnieć nie mogło i istnieć nie będzie. Szkoła bowiem w Polsce zajmuje się rozpowszechnianiem fikcji i zmuszaniem zdrowych i normalnych ludzi do podejmowania wysiłku umysłowego służącego w istocie deprawacji. Co to jest romantyzm i co to jest pozytywizm? Nie są to żadne epoki literackie, jak się zdaje urzędnikom od edukacji i kultury, a także niektórym nauczycielom. To są sposoby dystrybucji treści na obszarze objętym zaborami, ze szczególnym wskazaniem na zabór rosyjski. Są to także sposoby dystrybucji treści w środowiskach emigracyjnych. Już to powinno wszystkim dać do myślenia, albowiem zorganizowana dystrybucja, w sytuacji kiedy nie ma polskiego ministerstwa edukacji, ani żadnych innych instytucji, jest po prostu podejrzana. Nic więcej utworów zaliczanych do nurtu romantycznego nie różni od treści pozytywistycznych. Ktoś powie, że jednak różni, bo Kordian różni się przecież od Lalki. Są to różnice powierzchowne i nieistotne, na których skupia się właśnie polska szkoła. Zapoznam teraz wszystkim ze szczegółowymi elementami owej dystrybucji, które rzutują na przekaz poszczególnych utworów. Taki Mickiewicz był całkowicie zależny od wydawcy. Konia z rzędem temu kto pamięta jego nazwisko i umocowania. Ja w tej chwili także nie pamiętam, a nie mam czasu sprawdzać, ale jak ktoś znajdzie minutkę, nie się przekona kim byli wydawcy Mickiewicza, którzy eksploatowali jego poezję gdy żył. Słowacki był zależny do matki i jej pieniędzy, a widać to w całym festiwalu deficytów, jakie ujawnia w swojej twórczości. Ponoć też grał na giełdzie. Ciekawe kto go w to wtajemniczył i ile rzeczywiście zarobił, a także na co to wydał. Dystrybucja poezji romantycznej miała charakter środowiskowy. Była przeznaczona dla mocno już znudzonych i zdeprawowanych kół emigrancko-arystokratycznych, przerośniętych agenturą rosyjską. Ludzie ci usiłowali porozumiewać się szyframi, co dziś odbierane jest jako nowatorstwo formalne.

Jeszcze Krasiński, który był zależny od swojego ojca, zaprzedanego Petersburgowi, kształtującego wyobraźnię syna i narzucającego mu sznyt antysemicki, albowiem był antysemityzm jednym z filarów samodzierżawia. Żaden z tych autorów nie wpływał za życia na szersze masy mówiące po polsku, nawet jeśli drukowany był w gazetach. Misja bowiem prasy, szczególnie żydowskiej, była inna niż misja w jaką wierzyli poeci romantyczni. Nie usiłując jej bynajmniej realizować, ale ględząc o niej bez przerwy i opamiętania. Próba wprzęgnięcia Mickiewicza w plany i propagandę tej prasy zakończyła się jego otruciem.

Wszyscy autorzy pozytywistyczni byli przede wszystkim dziennikarzami. Ich warsztat, misja i temperament były natury gazeciarskiej, czyli doraźnej, płaskiej, adresowanej do masowego odbiorcy. W tym zostali wychowani i w taki sposób – masowy – rozumieli dystrybucję. Zrezygnowali z romantycznych szyfrów, tajemnic i rzekomych głębi, na rzecz prostych i czytelnych emocji. Byli o wiele bardziej emocjonalni w rozumieniu współczesnym niż romantycy - gromadka ponurych cwaniaków, usiłujących wyrwać się spod kurateli oficera prowadzącego, matki albo ojca poprzez stworzenie pewnego złudzenia, wskazującego, że ich myśli i plany dalekie są od spraw tego świata.

Pozytywistom płacono wierszówkę. Był to szczęśliwy czas dużych wierszówek, zaliczek wypłacanych na poczet przyszłych felietonów i reportaży, czas, który nigdy już nie wróci. Pozytywiści znajdowali się w o wiele bardziej komfortowej sytuacji. Pomiędzy nimi bowiem a czytelnikiem nie było żadnych pośredników o naturze cerbera. I nie pokładano w nich przesadnej wiary, co tylko im pomogło. Mogli robić co chcieli, pod warunkiem, że nie weszli w drogę cenzurze. No, a wszyscy wiemy czym była carska cenzura - kaszką z mleczkiem, jeśli porównać ją z cenzurą nawet taką jak znana z późnego PRL.

Prasa, a tytułów było wówczas naprawdę dużo, potrzebowała autorów i tekstów. Każdy więc miał szansę. Wobec słabości cenzury i zmiany formuł dystrybucji, zatrute treści produkowane przez romantyków, przerobione na bardziej strawną papkę przez pozytywistów mogły wreszcie trafić pod strzechy. Były to – podkreślam – w wymowie te same treści. Różnił je jedynie sposób dystrybucji oraz mniejsza kontrola aparatu cenzury, który w czasach pozytywistów był zinstytucjonalizowany, a to znaczy, mniej groźny. Nie można bowiem sobie było wyobrazić, że jakiś agent ochrany zainstalowany w redakcji donosi na Sienkiewicza czy nawet na Krzywickiego, a ten potem zostaje zesłany na Syberię. Romantyków pilnowali szpicle osobiście zainteresowani tym, by wsadzać pojedynczych ludzi i inkasować za to pieniądze. Poza tym sami romantycy byli częścią aparatu opresji, w co dziś nikt nie chce uwierzyć.

Kłopoty całe, w tym także nasze kłopoty w szkole, miały swoje źródło w tym iż pozytywiści, zachłyśnięty swobodą i wysokością zaliczek, a także nakładami, w jakich wydawano ich książki, wierzyli iż jedyną sensowną misją jaką mają, jest propagowanie wiary w literaturę romantyczną. Większość z nich wierzyła także w socjalizm. Niestety okazało się w pewnym momencie, że pozytywistyczna proza i jej gazeciarski charakter nie spełniają misji, jakie dla nich wymyśliły organizacje międzynarodowe. I przez to właśnie prasa i wydawnictwa w Polsce zostały gruntownie zreformowane. Na czele reformy, odbywającej się poza strukturami państwa, a dokonanej za pomocą przekupionych urzędników wydających koncesje na druk, stanęła rodzina Natansonów. Niestety nie dało się już zamknąć do kufra wielu pozytywistycznych autorów, którzy zaczęli coś tam dziamdziać po swojemu, pisać jakieś krytyki rewolucji, chwalić ziemiaństwo, domagać się rewizji poglądów socjalistycznych. Trzeba było wykreować autorów nowych, dojrzalszych, takich, którzy twórczość swoją zwiążą z nowymi nurtami w nauce. Autorów, którzy zrezygnują z baśniowości i mitologizacji historii, a pójdą raczej w stronę psychologizowania i obyczajowości, które z kolei staną się tłem dla kreacji postaw naprawdę godnych naśladowania. Niestety nawet drastyczne podniesienie honorariów, nie wywołało przesadnego zainteresowania tymi propozycjami. No, ale pojawił się Żeromski i to on został krzyknięty nowym wieszczem, albowiem nawet Natansonowie nie mogli wyrzucić na śmietnik romantycznego klucza do serc Polaków. To zaś świadczyć może tylko o jednym – osobiste zainteresowanie agentów w donoszeniu na bliźnich jest najważniejszym elementem wszystkich aparatów opresji. Te zaś nie mogą się przesadnie unowocześniać, albowiem zostaną przejęte przez organizacje sprawniejsze w działaniu. Nawet jeśli tym organizacjom uda się zwerbować tylko jednego gamonia i będzie to ktoś tak żałośnie pretensjonalny, jak pan Stefan.

 

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/kredyt-i-wojna-tom-i-2/

 

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/kredyt-i-wojna-tom-ii/

---

tagi: propaganda  promocja  romantyzm  pozytywizm  technikalia  aparat opresji 

	gabriel-maciejewski
	20 sierpnia 2021 09:09

10     1799    12 zaloguj sie by polubić