Aż się chce czytać!

Reżysera i scenarzysty którzy potrafiliby to sfilmować chyba w Polsce nie znajdziemy.

I tak można powiedzieć, że te wszystkie "historyczne" produkcje są dosyć bliskie prawdy - Komudowie & co. mogli przecież umieścić przygody Stadnickiego w kosmosie i wręczyć mu do ręki świetlny pałasz. Ale pewnie to drapowanie tego typu produkcji na "oparte na autentycznych faktach" i wpychanie tych biednych aktorów w pseudo-kontusze z epoki to jest to za co im się płaci. Za dwadzieścia czy trzydzieści lat być może Komuda będzie lekturą szkolną a panie nauczycielki po pedagogice będą na jego podstawie "popularyzowały" historię wśród młodzieży. A you tuberzy historyczni będą nagrywać kolejne wesołkowate filmiki z cyklu "czy Zagłoba brał narkotyki?". Propaganda rozrywkowa sama się nie wyprodukuje...

Opowiedz o tym Komudzie

"Wjednym z najstarszych kościołów na Kapitolu - Santa Maria in Aracoeli znajduje się epitafium Michała Korniakta, szlachcica polskiego, zmarłego w Rzymie 18 marca 1594 r. (...) Zjej treści wynika, że Michał był zacnym i utalentowanym młodzieńcem, nie wiadomo jednak, co było przyczyną jego śmierci. Można domyślać się tylko jakiejś choroby zakaźnej. . Skoro Michał zmarł w wieku 19 lat, to oznacza, że urodził się w 1575 r. , niedługo po ślubie Konstantego i Anny. Był zatem ich synem najstarszym,(...). Miejsce pochówku Michała skłania do refleksji nad statusem Korniaktów. Bazylika Santa Maria in Aracoeli jest jednym z najbardziej znanych kościołów w Rzymie.  Umieszczone pośród tych zabytków epitafium Michała dowodzi nie tylko wysokiej rangi społecznej Korniaktów, ale także ich finansowej potęgi zarówno w granicach Lwowa, jak i ówczesnej Europy"

Faktycznie, poczciwe Greczysko.

Komuda zaczynał od fantastyki i nigdy poza takie "awanturnicze" pojęcie historii nie wyjdzie. Może kiedyś Pan Radoryski napisze swoją wersję tej historii?..

No to ja dorzucę parę pytań, na które ani Komuda, ani jego akolici nie tylko nie odpowiedzą, ale pewnie ich nawet nie zadadzą:

1. Jaki był udział cerkwi prawosławnej, a zwłaszcza patriarchów z Konstantynopola i Jerozolimy w zorganizowaniu i przebiegu całego powstania Chmielnickiego? Czego oczekiwał patriarcha Paisjusz, rozgrzeszając Chmielnickiego w kijowskiej cerkwi w grudniu 1648 r., bez spowiedzi, z grzechów przeszłych i tych jeszcze nie popełnionych, i wzywając go do przyjęcia komunii, przed czym nawet sam tak wyróżniony się wzdragał? A potem udzielając mu zaocznego ślubu z cudzą żoną? Czy to była wówczas normalna praktyka w kościele greckim, czy może raczej wyjątkowa forma namaszczenia na władcę opanowanych przez niego ziem Rzeczypospolitej?

2. Jakie związki łączyły patriarchów Konstantynopola z Anglią i Holandią, zwłaszcza w czasie wojny trzydziestoletniej, nie tylko za życia Cyryla Lukarisa? I jak to się przekładało na sytuację w Polsce, zwłaszcza od czasów wychowanka Akademii Ostrogskiej hetmana Konaszewicza Sahajdacznego i nielegalnego odtworzenia, pod jego opieką, hierarchii prawosławnej w Rzeczypospolitej przez Teofanesa III, w sposób będący jawnym wyzwaniem wobec Zygmunta III i demonstracją siły Kozaków?

3. Czy ktoś w Polsce jest zainteresowany przetłumaczeniem i wydaniem materiałów z konferencji we Włoszech w 2013 r., poświęconej Cyrylowi Lukarisowi, zwłaszcza tego referatu: V. Tsakiris: Ciril Loukaris’ Grand Anti-Polish Plan and the Dutch – English Policy in Eastern Europe, s. 45 – 65 (informacja za: http://rcin.org.pl/Content/64861/WA303_84208_A512-61-2017_OiR-Dabrowska.pdf)

4. Czy jest w Polsce możliwe badanie udziału patriarchy Konstantynopola (Jerozolimy, Aleksandrii) w skomplikowanych międzynarodowych rozgrywkach politycznych zwłaszcza za czasów Cyryla Lukarisa, w latach 1620 – 1638, kiedy ambasadorem brytyjskim był Thomas Roe, a reprezentantem interesów holenderskich Cornelius van Haag (Korneliusz Haga)? Wówczas, w związku z toczącą się wojną trzydziestoletnią i hiszpańską blokadą M. Śródziemnego, Thomas Roe opracował ok. 1624 r. projekt podziału Rzeczypospolitej na strefy wpływów i poprowadzenia zastępczego szlaku handlowego z Londynu, przez M. Północne, Bałtyk, ziemie polskie, do Stambułu i Azji. Edward A. Mierzwa twierdzi, że pomysł ten był rozważany jeszcze w połowie XVII wieku. Czy któryś z historyków badał, jak to się ma do powstania Chmielnickiego, a potem potopu szwedzkiego?

5. I jak daleko sięgały zainteresowania polityczno – gospodarcze bogatych Greków z konstantynopolitańskiej dzielnicy Fanarion? Bo że do Mołdawii, Wołoszczyzny i Siedmiogrodu, to już zauważył Steven Runciman, pisząc hagiografię cerkwi prawosławnej, czyli Wielki Kościół w niewoli.

6. Na koniec warto może zapytać, jak to się stało, że w dalekiej Francji, ponad dwieście lat po śmierci Chmielnickiego, Prosper Merimee napisze jego biografię, nazywając go nie wiedzieć czemu ostatnim hetmanem ukraińskich kozaków?

Pytania pochodzą z mojego tekstu o Jeremim Wiśniowieckim w ukraińskim numerze SN (Pewny i niepewny kres żywota ludkiego, czyli paradoksy życia Jaremy).

Ja cię nie mogę, zapomniałem, że Prosper napisał biografię Bohdana!

To niewykonalne

O kurcze, jakie fajne pytania. 

Na imprezę Chmielnickiego można spojrzeć jak na sprzątanie po Piotrze Mohyle, który jako metropolita kijowski ściśle współpracował z Władysławem IV.  Reforma i odbudowa Cerkwi. Ale go otruli 1 stycznia 1647. Pisałem o tym, do któregoś Nawigatora.

 

Czytałam;-). Mohylanka (bratanica Piotra), była matką Jaremy. Cerkwi nie dało się zreformować (czyt. oczyścić z cezaropapizmu), bo miała służyć za narzędzie polityczyne,nie tylko bogatych Greków, co sobie kupowali urząd patryjarchów jak świeże bułeczki, ale także ich heretyckich sojuszników/mocodawców, którym się marzyło sterowanie Moskwą. Dlatego tak ich bolała Unia Brzeska, ograniczająca formalne wpływy Bizancjum/Moskwy. I dlatego z taką zaciekłością ją zwalczali, nie tylko rękami Kozaków. Ironią losu jest dzisiejsze utożsamianie nacjonalizmu ukraińskiego z kościołem grekokatolickim. Wiele wody w Dnieprze musiało upłynąć, wielu szatanów tam działać i wiele błędów rzymskim katolickom suflować, żeby do tego doszło...

Pozwolę sobie na mały off topic. Jednak geograficznie jest on związany z naszymi rozważaniami. Trochę mnie dziwi, że w SN jakoś niezauważone:

https://www.tvp.info/54445430/prezydent-moldawii-maia-sandu-rozpoczela-oficjalna-wizyte-w-warszawie

https://www.tvp.info/55563192/prezydent-duda-uczestniczy-w-uroczystosciach-dnia-niepodleglosci-moldawii

Postaci zaczną żyć własnym życiem i poprawiać autorów. Ci zaś za nimi nie nadążą. 

7. Wspomniana przez Sołżenicyna w jego "200 lat razem" ustawa sejmowa z 1638 roku "Prawo o arendzie" (nie zdołałem jej nijak odszukać), która dawała (ponoć) ogromne przywileje żydowskim dzierżawcom na Ukrainie względem rusińskich poddanych (opłaty za otwarcie cerkwi, opłaty za chrzty i inne prawosławne sakramenty), a która była używana/nadużywana prawdopodobnie w oparciu o jakieś "gwarancje" udzielone przez "kogoś" tym nieszczęsnym (jak sie później okazało) kresowym Żydom, powodując póxniej straszliwą nienawiść zbuntowanej ludności także wobec Żydów. Tych "polskich"/"pańskich" Żydów, po zajściach opisanych przez Natana Hanowera, ale i przez Patriarche Pawła w jego pamiętniku z podróży, ktoś potem na "kresach" zastąpił.

Podejrzany. Chmielnicki, choć się układał z Moskwą, z Rosją wiele wspólnego nie miał (nie licząc skutków jego polityki) . A pisanie o romantycznych kozakach i ich ostatnim hetmanie w 1863 r., kiedy Francuzi rzekomo wspierali powstańców styczniowych, to już jest gruby nietakt, mówiąc delikatnie. Żwłaszcza wobec aktywnej polityki francuskiej na kierunku RON, z małżeństwami dynastycznymi włącznie, w najgorętszych latach wojny trzydziestoletniej i później. 

Natomiast ciekawe są te mistyfikacje literackie w XVIII/XIX w. W większości przypadków mocno powiązane z polityką (Czechy, Słowianie Południowi, nie mówiąc o celtyckich dziełach Macphersona czy Scotta). Mickiewicz chyba się do końca nie nabrał, bo sam w młodości popelnił Żywilę, długo przez Litwinów uważaną za autentyk.

No to już wiadomo kto te opowieści o kluczach do cerkwi u żyda rozpowszechniał! Sołżenicyn napisał Archipelag Gułag, ale szowinizmu wielkoruskiego to u niego nie wyleczyło. 

Oj, pani Jolanto, nie tak się umawialiśmy. Pytanie brzmiało: "jak to się stało, że w dalekiej Francji, ponad dwieście lat po śmierci Chmielnickiego, Prosper Merimee napisze jego biografię, nazywając go nie wiedzieć czemu ostatnim hetmanem ukraińskich Kozaków?". Ma ono sens wyłącznie przy założeniu, że zajęcie się przez PM tym tematem jest wydarzeniem zaskakującym i wytłumaczalnym chyba jedynie w taki sposób, że przyszedl do niego oficer prowadzący ze zleceniem: "Słuchajcie, Merimée, jakaś tam nowelka moze poczekać, bo jest zadanie. Napiszecie o Chmielnickim.", "O kim? Pierwsze słyszę". "Nie martwcie się, tu są wytyczne i materiały z Centrali. Będzie premia, ale ma być na poniedziałek rano. D'accord?". A kiedy pokazuję, że o tym Chmielnickim, Kozakach i w ogóle różnych sprawach dziejących sie dawno temu w dalekiej Rosji pisał przez lata z pasją i znajomością rzeczy, a przede wszystkim języka, to pani "przesuwa bramkę" i mówi: a to nie tutaj trzeba było trafić! Czemu on tak nietaktownie akurat w 1863 i dlaczego wbrew oficjalnej linii rządu francuskiego?

Odpowiem: może nie czuł się w żaden sposób zobligowany wspierać sprawy polskiej ani oficjalnej linii rządu? Musiał? A może nawet dobrze życzył Polakom, ale nie uważał, żeby było to sprzeczne z podziwem dla romantycznych "rycerzy stepu"? Wcale ich zresztą nie idealizował.

Ponieważ za chwile może pojawić się zarzut, że nie odniosłem sie do "ostatniego atamana", wiec się odniosę słowami listu Prospera do Francisque Michel z 4 marca 1854 roku.

"Znowu zająłem się rosyjskim i chciałbym napisać historię ostatniego wielkiego łobuza (grand coquin), niezależnego atamana kozackiego".

Nie wiem, czy samo sformułowanie "ostatni ataman" od kogoś zapożyczył, np. z Kostomarowa, który, jeśli chodzi o ten rozdział dziejów, był jego głównym źrodłem, czy to tylko poetycka hiperbola. Ale zasadniczo nie odbiega to od prawdy. Od połowy XVII wieku słowo ataman, które tak naprawdę odnosiło się do każdego, kto miał trochę poważania wśród wojska (typowy zwrot: "Atamany - mołodcy!"), stopniowo zanika jako tytuł czy stopień dowódczy na rzecz "starszyny". Od 1680 roku jest spotykane w rosyjskich aktach i korespondencji urzędowej zupełnie sporadycznie.

A z romantycznymi mistyfikacjami "ludowych pieśni" to istotnie jest temat sam w sobie. Jednak podtrzymuję, że Mickiewicz się nabrał. "Morlacha w Wenecji" przedstawia jako tłumaczenie "z serbskiego", chociaż rzekomego serbskiego oryginału na oczy nie widział. I na pewno nie potraktował tego z pełną świadomością jako literackiej zabawy, bo w "Prelekcjach paryskich" w gorzkich słowach mówi o krzywdzie, jaka Merimeé wyrządził autentycznej ludowej poezji slowiańskiej, rzucając na nią cień podejrzeń. Mówiąc o fałszerstwie powołuje się na Puszkina, który też przejrzał na oczy poniewczasie dzięki... Goethemu. Ale to juz inna historia.

Najpierw wchodzimy bez wazeliny "chazarom" denucjując swoich rodziców i rodzeństwo jako antysemitów, potem zakładamy bank w Peszcie, potem studio filmowe w Pradze i kręcimy film "Posłaniec z Wenecji" na motywach powieści niejakiego Maciejewskiego pod tym samym tytułem. O dystrybucję będzie się martwił Lapid.

Brawurowa notka. A potem, w komentarzach, już trzęsienie ziemi :) 

Pan jest poważny?