W późnym średniowieczu najbardziej wizjonerską politykę prowadziły, prócz republik italskich oczywiście, Kastylia i Aragonia. No i Turcy rzecz jasna. Ciekawe jest, że w takiej Aragonii wszyscy doskonale rozumieli tureckie zagrożenie, a w Anglii już wcale. O Francji szkoda gadać, choć nie była ona jeszcze wtedy sojuszniczką sułtana, jej polityka skupiała się wokół kwestii, która dziś zyskałaby poklask wszystkich polskich, politycznych realistów – opanowania półwyspu Apenińskiego i posadzenie po raz kolejny Andegawenów na tronie w Neapolu. To nie była polityka realna, czego dowiodły dzieje, a to z tego względu choćby, że flota Francuzów w porównaniu z genueńską, nie mówiąc już o weneckiej, to była jakaś żałosna parada łupin od orzecha, puszczonych na większy trochę ściekowy kanał. No, ale za takową uchodziła by ta polityka dzisiaj, bo w Polszcze dziś, realia polityczne wyznacza się według przysłowia – bliższa ciału koszula. No i generalnie rządzą w niej mądrości ludowe, co znacznie ułatwia komunikację niektórych polityków z wyborcami, ale nie przynosi, mimo tego „realizmu”, żadnych realnych sukcesów. Nie sądzę, by Francuzi w XV wieku zastanawiali się nad realizmem bądź jego brakiem w swojej polityce. Ich priorytetem była odbudowa kraju po wojnie z Anglikami i wyniesienie wojny za granicę. To były cele krótkofalowe i one się musiały zakończyć tak, jak się zakończyły – sojuszem z Turkami.

Co innego królestwa iberyjskie. Tam świadomość tego co się dzieje na świecie była dogłębna i politykę opierano na założeniach istotnych. To jest godne podziwu także dzisiaj i jeśli ktoś ma chęć studiować historię Kastylii i Aragonii, a także Portugalii powinien to czynić z zapałem. Taka hipoteza na początek – zjednoczenie iberyjskich królestw nastąpiło w wyniku nasilającego się zagrożenia tureckiego. To się może wydawać dziwne, albowiem Turcy byli daleko. To prawda, ale mamy podstawy by tak twierdzić, albowiem w upadającym Konstantynopolu była duża bardzo kolonia aragońska, a także kawałek floty. Nie tak duży, jaki utrzymywali tam Genueńczycy i Wenecjanie, ale spory. Przy ostatnim cesarzu Konstantynie zaś, był przez cały niemal czas pewien kastylijski rycerz, który mienił się być krewnym Paleologów, choć wszyscy dobrze wiedzieli, że jest to po prostu mitoman, taki Don Kichot, tyle, że rzucony na odcinek wschodni….Aha, Don Kichot...tak oczywiście wszyscy piszą, ale jeden rzut oka na politykę Kastylii w połowie XV wieku przekonuje nas, że kogo jak kogo, ale Don Kichotów było tam raczej niewielu. Kraj zaś obfitował za to w sporą liczbę poważnych gangsterów, którzy zarządzali latyfundiami, a ich interesy zaczynały iść coraz gorzej. No i oni, pojedynczo i w masie, chcieli się koniecznie dowiedzieć dlaczego tak się dzieje. W końcu ktoś im wyjaśnił. Pan, który rezydował w Konstantynopolu, nawet jeśli robił wrażenie wujcia wariatuńcia, z całą pewnością nim nie był. Zginął oczywiście, podobnie jak cesarz Konstantyn. Ja zaś myślę, że trzeba na nowo przemyśleć kim był pan Cervantes i jaką funkcję pełniła jego powieść.

Kastylia wysłała na pewno dwa, a Aragonia nieznaną mi liczbę, poselstw do Azji, które miały za zadanie skontaktować się potęgami wielkiego stepu i ustalić wspólną antyturecką politykę. Nie wiem, czy coś z tego wyszło, pewnie nie, bo w końcu Iberia się zjednoczyła. Autorzy podają różne przyczyny tego zjednoczenia, ale nie wymieniają wśród nich zagrożenia tureckiego, choć przecież wszyscy są świadomi tego iż na nagrobku sułtana Mehmeta, tego, który zdobył Konstantynopol, napisane jest, że zdobył on Konstantynopol i zamierzał podbić Italię. Tak wprost jest to wyjawione i nikt nie powinien mieć już żadnych wątpliwości, co do istotnego kierunku polityki tureckiej. Północ czyli Węgry i Polska, to jest przekierowanie tej polityki, rękami Wenecjan, którzy chcieli oddalić zagrożenie do Adriatyku, zachowując jednocześnie poprawne stosunki z sułtanem. Turcy nie opanowali Italii w XV wieku tylko dlatego, że Joannici nie pozwolili wyrzucić się z Rodos, a później sytuacja była już nieco inna, albowiem Iberia była zjednoczona i połączona z cesarstwem. No, ale nie wybiegajmy w przyszłość.

Ciekawe jest to w jaki sposób Mehmet doszedł do władzy, bo w zasadzie nie miał na to szans. Był najmłodszy, a do tego miał poważne bardzo deficyty, to znaczy wykazywał nieopanowane skłonności do obydwu płci. Co powodowało, że można nim było łatwo sterować. Jego dwaj starsi bracia umarli w niejasnych okolicznościach, a on został sułtanem. Atak na Konstantynopol przeprowadził mimo dużej, wewnętrznej opozycji, a operacja ta, mimo wielkiego zaangażowania sił i środków, a także wobec słabości obrońców, miała poważne szanse na klęskę. Zakończyła się jednak sukcesem, ze względu na zbieg nieszczęśliwych dla Greków okoliczności i bierność wielkich potęg Morza Śródziemnego. Polityka Mehmeta i kilku innych władców tureckich byłą polityką obliczoną na reaktywację Imperium Romanum pod znakiem półksiężyca, to znaczy na opanowanie całego Morza Śródziemnego i uczynienie zeń obszaru wymiany podporządkowanego jednemu ośrodkowi. Kwestia czy było to realne z gospodarczego punktu widzenia jest do dyskusji, na pewno było to możliwe do realizacji militarnej i takie próby podejmowano bez przerwy. Interesujące jest, że elity rozrywanych konfliktami wewnętrznymi, bardzo umiejętnie stymulowanymi, królestw iberyjskich były tego całkowicie świadome już na początku XV wieku. Polscy historycy zaś, kiedy im się dziś mówi, że Jan Kazimierz jechał do Hiszpanii, żeby uzyskać tytuł admirała floty wschodniej, ale został porwany przez Francuzów, którzy ten plan storpedowali w taki właśnie prosty sposób, uśmiechają się tylko głupkowato, bo kto by tam wierzył w takie brednie. Realizm polityczny i realizm w myśleniu historycznym to podstawa.

Przypomnę tylko jeszcze, że kiedy kastylijskie poselstwa przemierzały step pontyjski i Anatolię, Francuzi nie potrafili znaleźć sposobu na nawiązanie sensownych kontaktów dyplomatycznych z domem Jagiellonów.

Na koniec mała sugestia, zagadka, pomysł czy jak to tam nazwiecie...Co może łączyć trzy wydarzenia bardzo bliskie naszym czasom – zamordowanie Aldo Moro, próbę zamachu stanu w Hiszpanii w roku 1981 i pucz Jaruzelskiego? Tylko mi nie mówcie, że nic. I nie mówcie mi, że wybór Jana Pawła II nie ma z tymi wypadkami nic wspólnego. Takie oto mam zagadki na samym początku nowego 2021 roku, oby był lepszy niż poprzedni.

---

tagi: jaruzelski  polska  hiszpania  konstantynopol  turcja  francja  morze śródziemne  aldo moro  juan carlos 

	gabriel-maciejewski
	1 stycznia 2021 09:41

16     2541    11 zaloguj sie by polubić