W mieście osiedlili się również rzemieślnicy z Flandrii i Holandii.

Niech będzie to zapamiętane po wsze czasy. Tak było. Do Rzeczpospolitej Polskiej emigrowano, by żyć dostanio i robić to, co się umie.

Niech ich wszystkich szlag trafi w tym Londynie, tfu. Może poczują, mam blisko :-) Dlaczego ja muszę tutaj być jako emigrant? I nie tylko ja przecież.

Czytając notkę, przyszła mi następująca myśl. Jak będzie Pan wystawiał dobre książki naszych akademików za takie ceny (popieram, bo Pana piaskownica i Pana zabawki), to w końcu może się to roznieść dość szeroko. No i może być tak, że wyznacznikiem wartości akademika będzie to, czy trafi do księgarni Coryllusa czy nie. Ale byłyby jaja, co nie jest niemożliwe. Do tego jeszcze możliwość bycia zaproszonym na prelekcję na konferencji! O matko i córko! Normalnie Coryllward! 

Nie dajmy sobie wmówić, że RON była gospodarczo zacofana, bo miasta były nielicznie i miały słabą pozycję. Miasta to pośrednicy spekulujący ceną. To ma być miernik prosperity ekonomicznej?

I na to Firlejowie budują swój konkurencyjny ośrodek w czworokącie Lubartów, Kock, Baranów, Ryki. I podpisują kontrakty na dostawy produkcji do Londynu przez Szczecin i Elbląg

No, ale Ziemkiewicz każde nam być dumnym z wieśniactwa, chyba po to, by potomkowie żydów karczmarzy mogli się wyróżniać in plus na naszym tle

Ja tego niestety nie wiem...

Jest też ruch w drugą stronę.
Tworóg Mały i rozmowa z jego mieszkańcem przeprowadzona na gruncie neutralnym, czyli w szpitalu. Mówi o sobie że jest "szlązor" (jeżeli dobrze zapamiętałem), czyli mieszkają tam z dziada pradziada. Mówi, że ludzie go denerwują i stara się ograniczać swoje wyjścia z domu, bo chce uniknąć niechcianych spotkań. Odwiedza rodzinę (więzi rodzinne na Śląsku są o wiele mocniejsze niż w innych częściach kraju) i znajomych, jeszcze z okresu szkolnego. Najbardziej denerwują go ludzie, którzy przyszli tu z miasta, a ostatnio jest coraz więcej. Odpuściłby im wystawne domy, wysokie mury, którymi odgradzają się od tuziemców, ale jednego im nie może wybaczyć, że nie szanują miejscowych obyczajów. Zadaje mi retoryczne pytanie, dlaczego oni w niedzielę muszą kosić trawniki i to akurat kiedy my wracamy z kościoła.

Pan Bóg jednak dość szybko pychę tych możnych heretyckich rodów (nie tylko Firlejów, także Bonerów, Górków i wielu innych) poskromił. Na szczęście zaczęli wymierać zwykle w 3., 4. pokoleniu, wcześniej zwykle grzecznie wracająć na łono Kościoła: https://pl.wikipedia.org/wiki/Firlejowie_herbu_Lewart

Ja zapomniałem napisać, że my patrzymy nie tylko z błędnej perspektywy ale również na krajobraz wielokrotnie zdewastowany. Zresztą te dwie rzeczy ze sobą się sprzęgają.

Znowu weźmy mój region - świętokrzyskie, bo tutaj to widać wyraźnie. Najpierw różne dewastacje wojenne od potopu począwszy przez powstania na II wojnie skończywszy. Potem dewastacje cywilizacyjne w postaci kasat czy narzucenia komunizmu a między tymi wszystkimi różnorakie "reformy": zniesienie pańszczyzny i reforma czynszowa. Zdaje mi się że Rootmeister zamieścił tutaj w SN fragmenty z gazet, które były demaskacją tej reformy czynszowej. Najgorzej na niej wyszli oczywiście chłopi, którym potem się wmówiło, że trzeba jeszcze grunta dworskie zabrać. Mamy więc reformę rolną jedną i drugą. I co dzisiaj widzimy? Jeden z najuboższych regionów Polski. Ani dobrze rozwiniętych upraw nie ma ani dobrze sobie radzącego przemysłu nie widać. Wszystko walczy o przetrwanie. Wprost trudno uwierzyć, że to był jeden z najbardziej prosperujących obszarów Korony, gdzie mógł powstać Krzyżtopór, zamek-pałac w Ujazdowie. Trzeba mieć i wiedzę i wyszkolone oko, żeby zobaczyć ślady minionej wspaniałości i przede wszystkim prosperity.

Ja wiem i dlatego stale gadam o tym ☺

Odbiorca produkcji wycofał się do Moskwy i zostali na lodzie. 

;-)

Smutne i prawdziwe. świetność regionu przetrwala chyba tylko w nazwach miejscowości. Bo jakoś nie widzę, żeby  władze samorządowe eksponowały ten wątek naszej historii. 

Ożesz ... Miasta nigdy nie dażyłem sympatią. Nie z tych powodów o których tu Ojciec gęsto, bo nie byłem ich przytomny aż do lat niedawnych. Raczej dlatego, że z powodu nieodkrytego jakiegoś źródła błękitnej krwi w moim rodzie, było mi w mieście za gorąco latem, zimią za zimno. No i ten lepki brud. Nie wiem czemu wiejski gnój czegoś zawsze lepiej znosiłem.

Aha i pewnie dlatego, że moim rajem było wiejskie przedmieście małego, mazurskiego miasteczka, Janisberg, z głową św. Jana Chrzciciela w herbie. I tamżesz nomen omen byłem ochrzczony. Cały świat był tam poprostu, łącznie z podróżami międzyplanetarnymi. A owoców ile. Potop po prostu malin, truskawek, jabłek, śliwek, wiśni, wszystkiego czego dusza zapragnie. Wakacje to był czas odbijania sobie w Janisbergu po poście na miejskich makaronach i mrożonych pierogach z jakimś g. w środku, nazywanym "mięsem".

Była tam też sławna mleczarnia. Sery najlepsze w Rzeczypospolitej. Niebo w gębie. Były jeszcze w na początku wieku. Ale przyszło miasto i mleczarni łeb ukręciło. I teraz sprowadzają z Ełku. Masarnia naszczęście jest do dziś. Dawno tam byłem. 

Właśnie

W tym Frampolu i okolicach co drugi mieszkaniec nazywa się tak jak ja :) Może trochę przesadzam. W Komodziance urodził się mój ojciec. Ja już we Wrocławiu. Może w końcu kiedyś tam dojadę i zobaczę ten rynek Butlera.

Ja o jednej rzeczy zapomniałem napisać. Do tego opisu trzeba koniecznie dołączyć gospodarkę leśną - uprawę lasów. Ówczesny przemysł bardzo silnie był związany z gospodarką leśną. To było strategiczne zaplecze dla wszelkich kopalń i przede wszystkim manufaktur metalurgicznych. Dlatego trzeba było te lasy uprawiać, aby zawsze mieć drewno pod ręką. Inaczej powstałby fenomen Libanu, gdzie wyrażenie cedr z Libanu jest praktycznie tylko figurą literacką.

Tak więc mamy region o bardzo złożonej kulturze gospodarczej w jej głębokim zasadniczym rozumieniu. No i przede wszystkim wieś nie była biedna. To była wieś, której szlachta z zawiści przez ustawy sejmowe zabraniała posiadania złotych przedmiotów. Znaczy się wieśniaków było na to stać.

Cywilizacyjnie aż do XVIII wieku zasadniczo wieś w stosunku do miasta stała na lepszej pozycji. Przypominam np. szafy w której spali np. mieszkańcy niderlandzkich miast, aby mieć ciepło. Ten mit miasta, który mamy zakodowany w naszych głowach jest z gruntu nieprawdziwy. Miasta żyły z jarmarków, to była ich podstawa.  To były siedziska pośredników. Te lepsze obsługiwały sankturaria, opactwa czy wielkie dwory.

Powiem tak. Kiedyś myślałem, że reaktywacja szkoły z internatem na wzór Zakładu Naukowo-Wychowawawczego Ojców Jezuitów w Chyrowie, która była jak na początek XX w. nowoczesna pod tym względem, że potrafili zachować wględny rygor (kary cielesne, noszenie oślej maski z uszami) może coś zmienić. Chyrów, co prawda nie jest tak daleko oddalony od politycznej granicy pl-ua, a budynki wciąż stoją w jako takim stanie. Napisałem, że ta jednostka była nowoczana. Chodzi o to, że na był początek XX w. a w ta Szkoła Jezuitów miała już trzy boiska do piłki nożnej, ba, każda klasa stanowiła osobną drużynę i miała własny strój piłkarski (pisze o tym Józef Garliński w Świat moich wspomnień t. I). Myślałem, że być może skoro Chyrów jest poza zasięgiem, dobrym miejscem byłyby dawne zbudowania w bardzo dobrze zachowanym opactwie w Lubiążu. Niemniej jednak faktycznie mamy doczynienia z globalną narracją faktów dokonanych, a jedyną obroną przed tym jest nalot dywanowy własnych argumentów. No cóż, reaktywacja jednej dwóch placówek na wzór tej w Chyrowie byłaby słuszna i doniosła, niemniej jednak byłaby ona na osi konfliktu z centralnym ośrodkiem szkolnictwa w naszej Wawie.

Charyzmat jezuitów jakby już mocno zmieniony - czy udźwignąłby misję szkolną, o którą nam chodzi? 

Żadna reaktywacja niczego nie załatwi. Młodzi ludzie przychodzą do szkół albo zdeprawowani, albo naiwni, można więc tylko zrobić krzywdę jeśli nie istnieje cały system dobrego kształcenia

Akurat znałem kogoś stamtąd kto się nazywał inaczej

Choć emocjonalnie jestem z Wami wszystkimi, to nie mogę - jako ten "techniczny" - nie zwrócić uwagi na aspekt właśnie techniczny wytwórstwa dóbr wszelakich. Wspomniana tu epoka manufaktur to okres przedprzemysłowy, gdzie źródłem  napędu maszyn była spiętrzona woda lub wiatr. Stąd rozproszenie produkcji było oczywistą konsekwencją rozproszenia źrodeł energii do napędu maszyn jak i niewielkiej mocy uzyskiwanej z każdej "jednostki" napędowej.

Wynalazek maszyny parowej zmienił ten układ radykalnie i nieprzypadkowo epokę, która po tym nastała, nazwano rewolucją przemysłową. Oczywistym jest, iż jedna duża maszyna parowa napędzająca setki maszyn tkackich (zostańmy już przy tym "ziemioobiecanym" przykładzie) była bardziej ekonomiczna niż setki maszyn parowych postawionych każda przy jednym warsztacie tkackim. Stąd oczywistym skutkiem była centralizacja produkcji i wszelkie płynące stąd skutki społeczne. A stan ten trwał (w pewnym stopniu nadal trwa) przez niemal trzy stulecia (u nas maksymalnie dwa, raczej półtora). I nie zmienił tego wynalazek napędu elektrycznego, pozwalającego zlikwidować "kilometrowe" wały transmisyjne na rzecz indywidualnych silników przy każdej maszynie, choćby z tego powodu, że stan obecny - prąd w każdej zagrodzie - tak naprawdę liczy sobie niewiele dziesięcioleci, nawet na sławetnym zachodzie, i na początku w tej zagrodzie służył najpierw do zapalenia żarówki i włączenia radioodbiornika. A do napędu dużych machin najpierw trzeba było stworzyć ogólnokrajowy (kontynentalny) system energetyczny, który to proces nadal nie jest zakończony.

Kto wie jednak, czy nie zaczęliśmy juz powracać do ówczesnego systemu organizacji produkcji. Wiele oznak na to wskazuje. Miasta się wyludniają, a coraz więcej poważnych, niekoniecznie dużych wytwórni lokalizuje się na wsi

Ostatnio CORYLLUS ma serię bardzo ciekawych notek - to dobrze i dziękuję. Niestety nie zawsze nadążam z czytaniem i zrozumieniem, ale to mój problem.

Urodziłem się w Gdańsku i cały czas tam mieszkam.

W Gdańsku jest jakiś ruch samochodowy. Kiedyś od czasu do czasu jeździłem do Warszawy i tam trudno mi było się włączyć do ruchu z bocznej uliczki, bo trzeba było prawie wymuszać wjazd - taki zwyczaj, do którego trudno się przyzwyczaić. 

Stąd faktycznie małe miasteczka są "nudne" i nic się nie dzieje. Jednak autorowi notki pewnie nie o to chodzi. Człowiek, który nudzi się w małym mieście może również zanudzić się w dużym, bo to nie zależy od wielkości miasta, ale od "wielkości" człowieka. :)

Mnie się coraz mniej podoba duże miasto chociaż oferuje sporo wygód. Czuję sie trochę jak w obozie chociaż bramy miejskie prawie nie istnieją a na pewno nie ograniczają wejścia do miasta.

Duże miasta są wygodne do zarządzania władzom miasta mówiąc oględnie i wiemy co się za tym kryje i co było szeroko tutaj opisywane. Można chyba porównać trend do powiększania miast w coraz większe do eliminacji gotówki na rzecz płatności drogą elektroniczną - zwiększa się możliwość inwigilacji obywateli co różne "władze" bardzo lubią - mieć ludzi pod kontrolą; nawet tą potencjalną. Do tego dochodzi instalowanie kamer w mieście co to ma zwiększać tzw. bezpieczeństwo obywateli takiego miasta.

W ogóle temat jest szeroki jak rzeka.

Na koniec chciałem coś napisać na temat polityki cenowej książek prowadzonej przez Gospodarza. Jest takie powiedzenie, które mi przychodzi na myśl - może niesłusznie: winny się tłumaczy. 

Uważam, że wszyscy kupujący są dorośli - i ja też. Na moim przykładzie powiem, że jak mam pieniądze (czasami ich nie mam) to kupuję książki, jeśli mi się podobają i są dobre - dla mnie. Ogólnie rzecz biorąc ludzie nie cenią tego co jest za darmo, ale cenią coś do czego doszli mniejszym czy większym wysiłkiem. Uważam ponadto, że mamy "kulawy", ale szczątkowo wolny rynek i tego trzeba się trzymać. Natomiast tych co widzą jakieś wyimaginowane "nieprawidłowości" w cenach powinni się zająć różnymi aferami i przekrętami na na prawdę wielkie pieniądze, które codziennie ogłasza telewizor. Można, po skutecznym wykryciu takich afer, zostać sławnym! "Śledzenie" zaś, cen książek na SN żadnej sławy nie przysporzy. :((