Ponieważ temat wydał mi się ciekawy tak sobie chodzę po internecie i szukam źródeł do owych "sum neapolitańskich" i śmierci królowej Bony. Szukam i powiem szczerze, że nie znajduję. Owszem historia bywa malowniczo opisywyna w różnych miejscach, ale źródeł wiedzy nie mogę odnaleźć. Jest co prawda bibliografia podstawowa opisowa w haśle z Wikipedii Bona Sforza ale wszystko to są publikacje grubo późniejsze niż książka Piotra Klemensa Kanteckiego wydana w 1881 roku. Mamy oczywiście hasełko w Wiki Sumy neapolitańskie ale przypisy do hasła (źródła wiedzy) są lekkopółśmieszne. Tak więc tą stroną komunikacji (komentarz) mam pytanie czy książka Piotra Klemensa Kanteckiego (oryginał z 1881 roku chodzi na rynku antykwarycznym po 350-500 zł, lecz jest niedostępny), ma jakąś bibliografię?

Jest co prawda hasło w Wiki polskiej Gian Lorenzo Pappacoda, który to podobno cały spisek wokół odejścia królowej Bony zawiązał i zrealizował. Mamy w nim podane źródło: "Przezdziecki A., Jagiellonki polskie w XVI wieku. T.3, Kraków 1868, s. 1-12," które wydaje się być wcześniejsze niż książka Piotra Klemensa Kanteckiego, ale wątpliwości zostają.

A na zakończenie podam cytat ze strony (poloniaviva.eu) na której w skrócie ładnie, zgrabnie i plastycznie opisano zarówno życie królowej Bony, jej wyjazd z Polski, pożyczkę "sum neapolitańskich" i prawdopodobny koniec żywota, cytuję:

"...Oczywiście te gospodarcze i finansowe sukcesy Bony wywołały wiele nienawiści i zazdrości. Choć Bona pozyskiwała dobra w większości poprzez wykup, atakowano ją, że je zawłaszcza. Szczególnie na Litwie projekt egzekucji dóbr, uderzający w majątki wielkich rodów litweskich (Radziwiłłowie, Gasztołdzi, Sapiehowie) wzbudził ogromne kontrowersje. Dotyczyło to także jej „reformy rolnej”, która prowadziła do nowego wyznaczania granic domeny królewskiej, na niekorzyść „latyfundii” wielkich magnatów. Bona robiła sobie coraz więcej wrogów w Polsce, niezainteresowanych w jakichkolwiek zmianach ustrojowych, administracyjnych czy gospodarczych kraju.

Także jej wrogość do Prus, a przede wszystkim do Habsburgów, wywołała falę nienawiści ze strony tych ugrupowań. Tu trafiła na przeciwnika, który przerastał na dłuższą metę jej siły. Wkrótce propaganda przeciwko królowej - podsycana tysiącami dukatów cesarskich - nabrała zwyrodniałe cechy. Po śmierci męża i nieporozumieniach z synem (spowodowanych głównie stosunkiem Zygmunta Augusta z Barbarą Radziwiłłówną, wdową po Gasztołdzie) przeniosła się wraz z córkami w 1548 roku na Mazowsze, gdzie mieszkała następnie prawie 12 lat w Zamku Królewskim w Warszawie. Zmęczona nieustanną „nagonką” polityczną przeciwko niej, zaczęła myśleć o powrocie do Włoch.

W końcu 1.II.1556 roku opuściła na zawsze Polskę (po 38 latach!), a towarzyszyły jej 24 wozy załadowane bogactwami i tak ciężkie, że każdy ciągło sześć koni. 13.V.1556 roku przybyła do swego księstwa w Bari. Jednak wyjazd ten był wyrokiem śmierci na Bonę. Jej włoscy towarzysze i tzw. „doradcy”, oszołomieni jej bogactwami jakie zabrała ze sobą z Polski do Włoch, czyhali teraz niczym drapieżne zwierzęta na łup.

Pierwszym błędem Bony było pożyczenie zawrotnej sumy 430 tysięcy złotych dukatów (ważących podobno 1,5 tony) księciu Alba, wicekrólowi Neapolu (którego zwierzchnikiem był cesarz Filip II Habsburg), należącego wówczas do Hiszpanów, na prowadzenie wojny z Franzusami. Bona - poprzez tą „inwestycję” - robiła sobie nadzieję na uzyskanie władzy w Neapolu, co było oczywiście złudą. Te zawrotne, zwane tak do dziś „sumy neapolitańskie”, zaostrzyły tylko apetyt innych jej doradców „na resztę”. Szczególnie bezwzględny okazał się tutaj jej prywatny doradca Jan Wawrzyniec (Gian Lorenzo) Pappacoda, który jak się później okazało był na usługach Habsburgów. Bona przejrzała jego zamiary i nakazała go śledzić. Równocześnie widząc swą beznadziejną sytuację powzięła decyzję powrotu do Polski. Ale było już za późno - „kości zostały rzucone” i dni Bony były policzone. Przekupiony przez Pappacodę lekarz podał królowej tzw. „balsam św. Mikołaja” - wolno działającą truciznę. Na łożu śmierci Bonie wciśnięto do podpisu sfałszowany testament, gdzie jej syn Zygmunt August mający prawnie dziedziczyć jej księstwo i majątek, został pominięty! 19.XI.1557 roku Bona zmarła, a Pappacoda po obrabowaniu zamku i likwidacji świadków zbiegł do Habsburgów. Filip II mianował go w nagrodę margrabią Capurso i kasztelanem Bari. Historia godna filmu w Hollywood"!

źródło

http://poloniaviva.eu/index.php/pl/4-historia/artyku/774-wloszczyzna-trucizna-i-sumy-neapolitanskie-czyli-co-nieco-o-krolowej-bonie

Zdjęcie nagrobka z innej perspektywy (ambasador Polski w kadrze, pewnie nie pytał o "sumy neapolitańskie" ;):

źródło zdjęcia