Kiedy 16 lat temu wpadłem na pomysł, by prowadzić bloga, a potem opublikowałem pierwszy tekst o Henryku Sienkiewiczu, od razu zauważyłem, że wśród komentatorów pojawiły się dwa rodzaje wrogich postaw. Wrogich – podkreślam. O postawach entuzjastyczny nie piszę, bo nie spotykamy się tu po to, by marnować czas na dosładzanie sobie herbaty. Czasy były inne jak pamiętacie i ktoś występujący z otwartą obroną autora takiego jak Sienkiewicz spotykał się z ostracyzmem działających w sieci czynników. Przypomnę tylko, że blogi polityczne powstały po to, by dodać większego splendoru prawicowym dziennikarzom, którzy – w naszym imieniu – mieli się ideologicznie rozprawić ze swoimi kolegami z gazowni. Wykreować się na plecach czytelników i stać się nową elitą medialną i polityczną. Nie przewidziano, że sytuacja może rozwinąć się w inny sposób. Bo, o czym wiemy dziś z całą pewnością, ludzie, dla których zorganizowano ten teren byli i są silnie ograniczeni i nie mają żadnego w zasadzie warsztatu.

Motorem ich działań miało być niespełnienie tych wszystkich, którzy za pisanie chcieliby się wziąć, ale paraliż wewnętrzny i niemoc wywołana przez różne frustracje im na to nie pozwalał. Rozprawiali więc tylko o pisaniu, a ich najważniejszą satysfakcją miało być podsuwanie konceptów i tematyki ludziom takim jak Ziemkiewicz i Warzecha. Tak to biało wyglądać, ale zaczęło wyglądać inaczej. O czym nie zaszkodzi od czasu do czasu przypomnieć.

No, ale wracajmy do postaw wobec promocji Sienkiewicza. Pierwsza to szydercza i nie znosząca sprzeciwu postawa autorów lewicowych, którzy uważali, że treści takie, jak proza Sienkiewicza, w kontekstach innych niż krytyczne wystąpić w ogóle nie mogą. Do głowy tym durniom nie przyszło, że można się na Sienkiewiczu wylansować, ale nie zrobić tego w taki sposób, jaki oni uznawali za jedyny dostępny. Najpierw więc zaczęli szydzić, potem powtarzać argumenty z mediów papierowych i drukowane tam drwiny na temat Trylogii. Było to coś beznadziejnie głupiego, bo ludzie ci nie zdawali sobie sprawy, że takie argumenty, wobec natychmiast następującej riposty autora nie mają żadnego znaczenia. No i w ogóle żadne argumenty wobec możliwości jaką dawał Internet, czyli bezpośredniej polemiki, nie mają znaczenia. Dokładnie tak, jak na polu bitwy, kiedy wprowadza się jakąś nowinkę, która decyduje o przebiegu zdarzeń. Ludzie wyskakujący z nieświeżą i idiotyczną krytyką, powołując się na nieistotne argumenty byli i są nadal, w mojej ocenie mniej groźni niż entuzjaści. I to był drugi rodzaj postaw, jaki ujawnił się na samym początku mojej przygody. Pojawili się entuzjaści, a wśród nich entuzjaści zadaniowani, którym zdawało się, że będą mi mówić, co mam pisać, żeby pokrzepić serca czytelników. Powszechna była bowiem wśród ludzi mediów wiara, że logujący się w salonie24 naturszczycy, to ktoś w rodzaju białoruskich chłopów, którzy wchodzą boso na drzewo, a schodzą zeń już w butach, bo sobie spletli łapcie z łyka. I w ten sposób się do nich odnoszono, no chyba, że ktoś złożył stosowne uwierzytelnienia i wskazywał na ważność obowiązujących tam hierarchii.

Ja niczego takiego nie zrobiłem, a więc wielu ludziom moderującym dyskusje wydawało się, że za pomocą poklepywania po ramieniu, konstruktywnej krytyki i innych zabiegów, na które łasi są chłopi w łapciach z łyka, uda się mnie zapędzić do jakiejś sensownej, państwowotwórczej roboty. Bo tak swoją misję widzieli ci ludzie.

Nic takiego się nie stało. Ja sam nie pisałem już wiele o Henryku Sienkiewiczu będąc świadom tego, że żyjemy w czasach kiedy jego książki stają się archaiczne i nie można tego trendu odwrócić. Tłumaczyłem to wiele razy, ale nikt nie rozumiał, albowiem pokusa, by być jak Sienkiewicz, udając jego styl i manierę, jest zbyt wielka.

Nie można zostać dziś Sienkiewiczem, można zostać jedynie parodystą Sienkiewicza, a jeśli ktoś – także publiczność – uważa, że to nie robi różnicy, ten sam jest sobie winien.

Czytelnik jest dla autora odkryciem, albo zostaje przez niego wychowany. Ja, mając 56 lat, nie muszę się już, pardon, ochrzaniać i mogę wprost powiedzieć, że wychowałem sobie czytelników. Z Henrykiem było inaczej, bo on tych czytelników odkrył. I to pewnie było dla niego samego zaskoczeniem. Oczywiście łatwiej jest odkryć, że ludzie żywo reagują na komunikaty niż w mozole przekonywać ich, że człowiek ma rację. No, ale dziś, wobec powszechnej deprawacji i zubożenia majątkowego i duchowego, a także degradacji literatury, żaden autor nie odkryje już swojej grupy docelowej, tak jak to miało miejsce w przypadku Henryka. Jemu bowiem odbiorcę wychowali zaborcy. I nawet sobie z tego nie zdawali sprawy. Dziś sam autor jest kreacją, żeby nie powiedzieć – kreaturą. Bywało tak też dawniej, ale wstydliwie się faktów takich nie wspomina, a jeśli już to tylko dlatego, żeby je potępić.

Obecnie mamy tylko parodystów. Ci domagają się poważnego traktowania, albowiem chcą nas pokrzepić treścią ważną i formą piękną a także dostojną. Jak to wychodzi każdy dobrze widzi. Tak, jak na konwencji Grzegorza Brauna, albo w nagraniach Jacka Komudy puszczanych na YT.

Ludzie, wożący się dziś na Sienkiewiczu i wziętych z niego dekoracjach charakteryzują się dramatycznym wręcz brakiem wyczucia. To jest dla autora zabójcze, ale większość z czynnych dziś pisarzy nie zdaje sobie z tego sprawy. Bo im się zdaje, że autor tworzy dla pieniędzy. Otóż nie, autor pracuje dla czytelnika. I nie ma w tej pracy żadnych gwarancji na sukces. Przypomnę tylko, że pan Henryk, bardzo chciał być autorem poważnym, to znaczy takim, którego twórczość koresponduje z czasami mu współczesnymi. W tej jego prozie jednak ujawniło się tyle obsesji, że ludzie ją po prostu odrzucili, wybierając Kmicica, Skrzetuskiego i Wołodyjowskiego.

Był więc Henryk Sienkiewicz wielki niejako wbrew swoim planom. Na szczęście miał talent prawdziwy, a przez to nie zabiła go jego własna kokieteria.

Współczesna zaś popularyzacja postaw szlachetnych i pięknych, odcinających się od nędzy dnia codziennego, wygląda jak talia kart z gołymi babami. Zawsze wyciągnie się z niej coś, nad czym siedzący obok pasażer się pochyli, zapuści tak zwanego żurawia i powie – o panie…!

Mamy więc w tej talii parodię Sienkiewicza, wzmocnioną przekazem pornograficznym. Mamy całą II wojnę światową i jej bohaterów, pokazanych tak, jakby byli skończonymi idiotami, narażającymi siebie i innych całkiem bez sensu. Mamy wreszcie kobiety, bo te są zawsze wdzięcznym obiektem dla oszustów różnych kategorii. Dla nich przeznaczone są opowieści o takich postaciach, jak Krystyna Skarbek.

Powtórzę – to jest ciągle ta sama talia kart z gołymi babami. Ona wchodzi do obiegu wciąż od nowa, po upływie coraz krótszego czasu, a tasujący ją popularyzator mówi – o proszę tu odkryłem coś ciekawego? Czy ktoś z państwa słyszał o niedźwiedziu Wojtku walczącym pod Monte Cassino?

Odpowiedzialnością za brak odzewu na tę propagandę jest oskarżanie publiczności o nieczułość, niedojrzałość, brak patriotyzmu i inne głupoty. Powtórzę więc – autor żyje i pracuje dla czytelnika. Nie może grać z nim w trzy karty, nawet jeśli są to karty z gołymi babami. Jeśli uważa, że jest przebiegły może próbować odkryć dla siebie masy czytelników, ale tego nie uda mu się zrobić w zaprezentowany wyżej sposób. A mimo to wielu spryciarzy ciągle próbuje.

Czy kogoś w ogóle interesuje w takim razie historia Polski? Czy kogoś w ogóle interesuje jak się tą historią manipuluje, żeby wychować rzeszę bezmyślnych konsumentów wymieniających się kartami z tej samej talii, zawierającymi te same treści? Kogoś na pewno tak, ale ja nie wskażę kogo. Musiałbym bowiem ujawnić przy okazji część swoich planów, z których zamierzam żyć przez następne lata.

Popularyzatorom wydaje się, że mogą poprzez swoje działania wywołać falę entuzjazmu, która poniesie ich gdzieś ku nieznanym lądom. To jest złudzenie, ta fala zaraz opadnie, oni zaś będą siedzieć, mokrzy i smutni na jakiejś ławicy piasku. Nic bowiem dwa razy się nie zdarza. Nie można powtórzyć cudzych sukcesów, można je tylko sparodiować.

W parodii zaś, nawet niezamierzonej, kryje się pogarda dla czytelnika. Trzeba więc działać serio i nie udawać. Warto też mówić prawdę i demonstrować swoje przyrodzone i wyuczone umiejętności, tak jak to czyni nasz kolega Paweł Zych, wydając jeden po drugim albumy popularyzujące historię Polski. Dlaczego one nie wywołują fali entuzjazmu? Bo nikt nie może i nie chce z tymi produktami konkurować. W normalnym świecie, takim jak ja go sobie wyobrażam, powinno pojawić się czterech co najmniej wydawców, którzy by próbowali przebić ofertę Pawła. Skalą zamierzenia, warsztatem, dotarciem do jeszcze większej ilości istotnych szczegółów. No i próbowaliby to zrobić na tyle otwarcie, by w wyniku ich akcji – że się tak poetycznie wyrażę – eksplodował wulkan zainteresowania. Co z kolei skutkowałoby skokowym wzrostem sprzedaży. Tak się nie stanie, albowiem konkurencja na rynku wydawniczym przypomina pozyskiwanie cennych, technicznych komponentów, sposobami dobrze znanymi z czasów komuny. Człowiek widzi dostojnie kroczącego po placu wielkiego zakładu przemysłowego osobnika, który minę ma poważną i spojrzenie  przenikliwe, a potem – już na bramie – okazuje się, że próbował on przemycić w kalesonach pompę paliwową od ciągnika Ursus. I tak ze wszystkim. Dobrze to widać na twitterze zwanym obecnie X. Ilość szlachetnych demonstracji, wzmocnionych równie szlachetną ironią każe podejrzewać, że kryje się za nimi przemyt jakichś podejrzanych treści, albo impotencja. Bo każdy łatwo może sobie wyobrazić do czego prowadzi wkładanie pompy paliwowej od ciągnika w kalesony.

Tak się złożyło, że równocześnie w wejściem na rynek albumu Pawła, który się przecież nazywa „Czasy Piastów – tysiąc lat temu”, premier Tusk wygłosił orędzie, w którym określił coś w rodzaju doktryny państwa. Będzie miała ona charakter piastowski. Mniejsza, co to znaczy dla premiera, ale może niech kancelaria kupi od Pawła cały nakład jego albumu i zamówi dodruk, bo to się świetnie przecież wpisuje w politykę państwa. Czy nie? Czy ja źle myślę? Myślę dobrze, ale jakby do tego doszło, a potem PiS wygrał wybory, Zych miałby nieliche kłopoty, mogliby go nawet oskarżyć o zdradę, a na pewno nie daliby mu żadnej szansy. Ktoś powie, że i tak nie dają. No właśnie, a skoro nie dają czym się przejmować? Lolkiem Skarpetczakiem, Niedźwiedziem Wojtkiem czy biedną Krystyną Skarbek wyciąganą z grobu przez różnych cwaniaków?

Tą niewesołą refleksją kończę, odpoczywajcie sobie na majówce, ale nie zapominajcie o naszych produktach.

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/czasy-piastow-tysiac-lat-temu-pawel-zych/

Przypominam też, że do końca majówki trwa promocja tego tytułu. A związana jest ona z kolejną rocznicą Konstytucji 3 maja.

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/pamietniki-czasow-moich-julian-ursyn-niemcewicz/

 

---

tagi: książki  doktryna  historia  państwo  popularyzacja  piastowie  rynek wydawniczy  sienkiewicz  paweł zych 

	gabriel-maciejewski
	2 maja 2025 08:48

38     2283    5 zaloguj sie by polubić