-

gabriel-maciejewski : autor książek, właściciel strony

Kim był Jacob Spence czyli o sprawach, które ujawniają się przypadkiem

Będę uporczywie wracał do kwestii biografii Zygmunta III Wazy, która powinna być na każdej półce w każdym polskim domu, gdzie czyta się książki. Domy, w których stoi tylko telewizor, albo barek, możemy sobie odpuścić. Nawet jeśli bowiem pokopie się trochę płytkich dołków w przypadkowych miejscach, wychodzą nam rzeczy zupełnie niesamowite – mówię o czasach i panowaniu króla Zygmunta III. Niestety nie można ich należycie ocenić, albowiem historycy są w większości niewolnikami narracji filmowych. To znaczy znaczna ich część wybrała ten fach, albowiem naoglądali się filmów z gatunku płaszcza i szpady, albo filmów wojennych. I w podobnych formatach, na tyle, na ile oczywiście okoliczności pozwalają, próbują realizować swoją misję. Na tyle, na ile pozwalają, to znaczy – jeśli nie muszą się szarpać z innymi historykami o pozwolenie pisania na jakiś temat. Jeśli zabierają się za coś, co lubią, od razu słyszymy ten dziwny zaśpiew. Proszę bardzo oto próbka: Jacob Spence był szkockim awanturnikiem, żołnierzem i dyplomatą. I to już w zasadzie załatwia sprawę, wszyscy czytelnicy, a także recenzenci są po stronie Jacoba Spence, albowiem każdy chciałby być szkockim żołnierzem, awanturnikiem i dyplomatą. Im większy ma brzuch i im krótsze nogi, tym pragnienia to silniej w nim narasta i targa głębiej umiejscowionymi trzewiami. I nie mówcie mi, że nie. O to bowiem w tych formatach chodzi – żeby wywołać reakcje behawioralne.

Jacob Spence przez najazdem Gustawa Adolfa na Polskę, ściągnął do Szwecji 1200 szkockich bandytów, zwanych dla niepoznaki żołnierzami, wszystkich jak jeden wyznawców kalwińskiej herezji prezbiteriańskiej. Ojciec Jacoba znajdował się w grupie najemników, która zamordowała szkockiego regenta i opiekuna małoletniego Jakuba VI – Matthew Stewarda, hrabiego Lennox. Tak to przynajmniej zrozumiałem. Moment ten był kluczowy dla historii Szkocji i Anglii, nie sposób tylko ustalić z miejsca gdzie się znajduję, czy Lennox zamordowany przez ludzi Davida Spence’a stracił życie na polecenie królowej Marii, czy może stracił je dlatego, by skompromitować królową Marię w oczach poddanych i ułatwić Elżbiecie jej uwięzienie i zamordowanie. W każdym razie jego syn – Jacob, nazwany tak raczej na pewno na cześć królów Szkocji – był najwierniejszym i najbardziej zaufanym człowiekiem Axela Ostenstierna, kanclerza królestwa Szwecji, odpowiedzialnego za różne sprawy, w tym za werbunek, transport i zaopatrzenie armii, walczącej najpierw w Inflantach, a potem w Prusach Królewskich. Pan Spence miał stałą kwaterę w Rydze i stamtąd  rozprowadzał swoich ludzi po całej okolicy. Pisząc „cała okolica” mam na myśli Wielkie Księstwo Litewskie i Koronę. Pan Spence dysponował siatką szpiegów, do której należeli szkoccy oficerowie i żołnierze walczący w wojsku szwedzkim i polskim. Ilu ich było i jakie szkody poczynili? Tego nie wiemy, albowiem pasjonaci epoki zajmują się głównie polerowaniem guzików u swoich żupanów i czyszczeniem żółtych, husarskich butów, żeby lepiej wyglądały na paradzie. No, a poza tym Zygmunt III był złym królem i nic mu się nie udawało. Nie ma więc sensu się nim zajmować, bo jakąż tu gawędę zarzucić w towarzystwie? Chyba tylko o tej Marynie i jej ojcu, którego ktoś ostatnio nazwał „naszym łajdakiem” i był z tego jeszcze bardzo dumny. No więc sądzę, że ten „nasz łajdak” i wszyscy jemu podobni byli jakimś zwykłym śmieciami, nieświadomymi co się dzieje wokoło nich. W kraju działała siatka szpiegowska odziedziczona wprost po Walshinghamie, której nadzorcą był Axel Oxenstierna, a protektorem król Jakub I. Wykonawcami zaś zleceń w polu byli pan Spence i pomylony król Gustaw Adolf, który ze świata rozumiał tyle, że trzeba wsiąść na konie i lecieć z rapierem do przodu wołając hurrrrraaaaaaa - ile sił w płucach. Pan ten, tyle razy zgubił się na polu wywołanych przez siebie bitew, iż należy się szczerz dziwić, że zabito go dopiero pod Lutzen.

Czytamy tę skromną biografię Spence’a w wiki i nie możemy się nadziwić. Jakiś przybłęda, nagle zostaje uszlachcony, a król preferuje jego usługi i ma doń większe zaufanie niż do własnego brata? Przyczyną tego mogła być tylko homoseksualna fascynacja. Spence asekuruje wszystkie najważniejsze wypadki epoki – przede wszystkim zaś koronację Gustawa Adolfa, to zaś oznacza, że także detronizację Zygmunta III musiał asekurować. Potem znajduje się przy podpisywaniu traktatu z Danią, który to traktat kończy najgroźniejszą dla Szwedów wojnę i rozwiązuje im ręce na zachodzie. I wtedy dochodzi o pewnego zgrzytu, bo Gustaw Adolf zamiast na Polskę rusza na Moskwę. Co świadczy o nim, jako o władcy dobrze, ale wskazuje też, że wszyscy protestanccy królowie Szwecji byli po prostu marionetkami i zawsze gdzieś z tyłu, za plecami kanclerza, stał jakiś Spence, który miał w pogotowiu rapier i fiolkę z trucizną. Gustaw jednak wie co robi, ale wie to, jak sądzę, dzięki swojemu kanclerzowi, który rozumie więcej niż on i mówi mu – najjaśniejszy panie i tak nie dojdziemy do Morza Białego, ale co nam szkodzi trochę poudawać? Tak, jak napisałem wcześniej na rokowaniach pokojowych z przedstawicielami cara, pojawili się posłańcy króla Jakuba I, a także reprezentant Kompanii Moskiewskiej pan Merrick. I wszystko skończyło się dobrze.

Niewiele wiadomo o życiu Jakuba Spence’a, ale jedna informacja jest wprost wstrząsająca. Po bitwie pod Gniewem, pan Spence znalazł się w Polsce, w Prusach Królewskich i uroczyście udekorował króla Gustawa Adolfa Orderem Podwiązki. Uroczystość miała miejsce na rynku w Tczewie. Czy coś o tym słyszeliście? Mam nadzieję, że nie i że w Tczewie, nie odbywa się co roku festyn upamiętniający to wydarzenie. Choć wszystko przecież jest możliwe w kraju, w którym historycy nie rozumieją spraw najbardziej podstawowych i oczywistych.

Król Jakub poprzez swojego faworyta sir Jacoba Spence, przedstawił królowi Szwecji, czyli de facto Axelowi Oxenstierna, plan przyłączenia się do koalicji antycesarskiej, w której znaleźli się, prócz Anglii,  król Francji i książę Hannoweru. Spence spotkał się z dyskretną odmową. Gustaw Adolf zaś ruszył do Niemiec dopiero po otrzymaniu Orderu Podwiązki, a i to nie od razu. Zapewne otrzymał też jakieś subsydia, nie wiemy jednak w jakiej wysokości, albowiem takie sprawy nikogo nie interesują. Lepiej biadolić, że Polska była źle rządzona, choć francuscy autorzy wychwalali jej wolności, a król Gustaw moderował swoją kawalerię na wzór polski. Wykonawcą zleceń francuskich Gustaw Adolf stał się dopiero wtedy kiedy dyplomacja austriacka wyłączyła Anglię i Szkocję z antyniemieckiego sojuszu, co zapewne miało jakiś wpływ na wybuch rewolucji w Anglii i los króla Karola I.

Spence werbował w Szkocji najemników dla Gustawa walczącego w Niemczech, odwrotnie jednak niż w Polsce, gdzie nigdy nie wyjechał w pole by walczyć, tam dołączył do armii. Zmarł ponoć, tak jak Gustaw , w 1632 roku, ale okoliczności śmierci nie są znane. Być może także poległ w bitwie.

Jego rola w Polsce nie została chyba wyjaśniona nigdy. I raczej nie ma na to szans, choć została po nim obfita korespondencja. Jak wiemy sukcesem u nas ogłasza się ten moment, kiedy jakiś zachodni badacz raczy się zainteresować fragmentami naszej historii. O tym, by jakiś polski badacz zainteresował się fragmentami historii angielskiej i jej dziwnymi połączeniami z naszą historią mowy być nie może. I tą konkluzją zakończmy dzisiejszą notkę.



tagi: polska  szpiedzy  anglia  szwecja  zygmunt iii  szkocja  oxenstierna  najemnicy 

gabriel-maciejewski
20 sierpnia 2023 08:13
69     3290    10 zaloguj sie by polubić

Komentarze:

stanislaw-orda @gabriel-maciejewski
20 sierpnia 2023 09:33

jak się okazuje, władcy w Londynie mieli interesy wszędzie tam, gdzie były morza i dogodne porty, czyli  w kontrolowaniu szlaków żeglugowych. A reszta to były didaskalia, bo każdy kto chciał handlować ze światem, nie mógł ominąć posrednictwa usług portowych.

 

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @gabriel-maciejewski
20 sierpnia 2023 10:32

Nawet jeśli bowiem pokopie się trochę płytkich dołków w przypadkowych miejscach, wychodzą nam rzeczy zupełnie niesamowite – mówię o czasach i panowaniu króla Zygmunta III. 

Dlatego następne Dobre czasy będą właśnie o tych czasach :)

Co do Szkotów - pamiętajmy, żę mieli doskonałą siatkę szpiegowską w postaci obwoźnych handlarzy suknem działających w Koronie i na Litwie . Mieli własny "sejm" i sądy, a kiedy Zygmunt III próbował wciągnąć ich pod królewską władzę nie udało mu się to. Ale bardzo niewiele można na ten temat doczytać.

Na przykład  powtarza się frazes, że chodząc pieszo od wsi do wsi  sprzedawali sukno angielskie, a przecież to był drogi materiał dobraj jakości. Jedna wzmianka w książce  SUKIENNICTW O WIELKOPOLSKIE XIV—XVII WIEK o tym, że być może zaopatrywali się w wielkopolskich (Szadek, Sieradz itp) warsztatach produkujących słabe i tanie sunkno . A one właśnie na czasy Z III przypada ich ogromny rozkwit. w zapyziałych miasteczkach prosperuje po kilkadziesiąt warsztatów tkackich. Czy to ma związek ze Szkotami? SIę nie dowiemy.

BTW Myślę, że biografia Zygmunta III nigdy nie powstanie. 

zaloguj się by móc komentować


Frymac @gabriel-maciejewski
20 sierpnia 2023 11:19

Jeden ze Szkotów okazał się również istotny dla rozwoju polskiej marynarki wojennej w czasach zygmuntowskich. Dekretem Zygmunta III z 1620 r. James Murray otrzymał zadanie budowy nowych okrętów dla powstającej polskiej floty. Przy jego bezpośrednim udziale zbudowano jeden z największych polskich galeonów o nazwie "Król Dawid", którego kapitanem był wspomniany Murray. Kiedy nowa polska flota pod dowództwem Murraya wykazała całkowitą przewagę nad Szwedami w bitwie morskiej pod Oliwą w 1627 r. doszło do zmiany na szczeblu dowodzenia, która wywołała konsternację u Szkota. Decyzją Królewskiej Marynarki Wojennej na dowódcę polskiej eskadry desygnowano Holendra - Arenda Diekmana. Później w okresie panowania Władysława IV kontynuował służbę wojskową na rzecz polskiej korony, ale już jako dowódca jednostek lądowych. W źródłach wzmiankowany jest jako pułkownik służby polskiej w czasie kampanii smoleńskiej, prowadzonej w latach 1632-1634.

zaloguj się by móc komentować

peter15k @gabriel-maciejewski
20 sierpnia 2023 11:21

Uniwersytety przyjęły semicką ( w odróżnieniu od rzymskiej ) wersję podawania wydarzeń czyli tzw. opowieści o wydarzeniach z pomijaniem faktów w zależności od tego czy jest to korzystne w danym momencie czy nie. Nawet gdyby korzyścią był jedynie etat. Podobno gdyby otworzyć archiwa służb to historię trzeba było by pisać od nowa. Im bliżej współczesności tym gorzej o czym świadczy zniknięcie listy agentów opłacanych przez króla Prus w Rzeczpospolitej z Muzeum Dziedzictwa Pruskiego w Berlinie. Można przyjąć, że wydarzeniami rządzi agentura i 7 grzechów głównych czyli pycha, chciwość ,nieczystość, zazdrość, obżarstwo, gniew i lenistwo. Dzisiaj można dodać jeszcze kredyt. Widać wyraźnie, że bez uwzględnienia moralności wynikającej z przekazu religijnego cywilizacja upada. Jako, że nie jestem ortodoksyjny obejrzałem parę odcinków serialu Jagiellonowie i trafiłem akurat na przedstawienie prób różnych zamachów na żonę Jagiełły Annę Cylejską dokonywaną przez …córkę jednego z komturów. Pikanterii dodaje fakt obecności ładnych kobiet, zwanych dawniej białogłowami, kąpiących zakonników w Malborku …

zaloguj się by móc komentować

gabriel-maciejewski @Frymac 20 sierpnia 2023 11:19
20 sierpnia 2023 11:22

To kto dowodził pod Oliwą? Murray czy Diekman?

zaloguj się by móc komentować

gabriel-maciejewski @peter15k 20 sierpnia 2023 11:21
20 sierpnia 2023 11:25

To ma potwierdzenie czy wszystko zmyślili?

zaloguj się by móc komentować

peter15k @gabriel-maciejewski 20 sierpnia 2023 11:25
20 sierpnia 2023 11:33

Nie wiem i to jest właśnie inspiracja z serialu pupularnego do sprawdzenia. No ale kąpanie zakonników ( i to że mają  dzieci )  wpisuje się jakby w  "nurt współczesny" ale nie wiem czy ma  to potwierdzenie w źródłach.

zaloguj się by móc komentować

gabriel-maciejewski @ewa-rembikowska 20 sierpnia 2023 10:36
20 sierpnia 2023 11:35

Tak, zmarł  w skutek szkoku po śmierci Gustawa Adolfa...ja pierniczę. 

zaloguj się by móc komentować

gabriel-maciejewski @peter15k 20 sierpnia 2023 11:33
20 sierpnia 2023 11:36

Powinno mieć, jeśli nie, to znaczy, że ten serial jest jak piosenki zespołu Bolter

zaloguj się by móc komentować

gabriel-maciejewski @Zyszko 20 sierpnia 2023 10:32
20 sierpnia 2023 11:37

Tak, z tym chodzeniem od domu do domu to niezłe. A potem, po dojściu Piotra I do władzy w Moskwie, wszyscy nagle wyjechali i słuch o nich zaginął. A na początku XVIII wieku mało kto pamiętał, że w ogóle byli. Tak, ta biorgafia nigdy nie powstanie. 

zaloguj się by móc komentować

gabriel-maciejewski @stanislaw-orda 20 sierpnia 2023 09:33
20 sierpnia 2023 11:39

No niestety. Szkoda, że nikt tego nie rozumiał, a jak sobie jeszcze dodamy do tego, że Tomasz Zamoyski spędził uroczy roczek na dworze Jakuba I, to będzie całkiem cudownie

zaloguj się by móc komentować

stanislaw-orda @Frymac 20 sierpnia 2023 11:19
20 sierpnia 2023 11:39

admirał Arendt Dijckman

zaloguj się by móc komentować

stanislaw-orda @Frymac 20 sierpnia 2023 11:19
20 sierpnia 2023 11:39

admirał Arendt Dijckman

zaloguj się by móc komentować

stanislaw-orda @ewa-rembikowska 20 sierpnia 2023 10:36
20 sierpnia 2023 11:41

a nawet troche więcej, niz trochę.

(już sobie przełozyłem na nasze_)

zaloguj się by móc komentować

peter15k @gabriel-maciejewski 20 sierpnia 2023 11:36
20 sierpnia 2023 11:48

Do bieżącej polityki, public relations i  różnych strategii takie  "Boltery" są  kluczowe. Był także wątek legata papieskiego dręczonego przez chorobe alkoholową ( bez wypicia kielicha ręce mu się trzęsły ), który miał skłonić Papieża do wydania bulli papieskiej niekorzystnej dla Zakonu. Został sprytnie rozegrany przez biskupa Mikołaja Trąbę. 

zaloguj się by móc komentować

gabriel-maciejewski @peter15k 20 sierpnia 2023 11:48
20 sierpnia 2023 11:52

A Zawiszę Czarnego pokazują?

zaloguj się by móc komentować

peter15k @gabriel-maciejewski 20 sierpnia 2023 11:52
20 sierpnia 2023 12:09

Obejrzałem tylko parę odcinków z ciekawości ale jak się pojawi to dam znać jak jest przedstawiony. Poprzednią serię muszę pochwalić ( Kazimierz Wielki ), że jak się przeskoczyło głupie wątki miłosne i najbardziej inteligentnego  z tego towarzystwa oczywiście ...karczmarza  ( z wiadomych powodów ) to zrobił się niezły kryminał dający się oglądać. Widzowie zwykli w TV muszą cierpieć i oglądać wszystko jak leci i nie mogą przesunąć "wypełniacza treści". Wszak im dłuższy serial to przecież lepsze zatrudnienie ... 

zaloguj się by móc komentować

Paris @Zyszko 20 sierpnia 2023 10:32
20 sierpnia 2023 12:23

Nie  powstanie  !!!

Po  tym  co  dzis  napisal  Pan  Gabriel  -  takze  po  wielu  przeciekawych  komentarzach  Nawigatorow  -  NIE  MA  TAKIEJ  OPCJI  !!!

Wiekszosc  tych  zaprzedanych  ,,CHistorykUF,,  na  panstwowych  etatach  i  w  tych  wszystkich  ZEROWISKACH  nie  wychyli  nawet  nosa  ponad  zrobienie  czegokolwiek,...  ale  to  i  tak  bedzie  zbedne,  sami  sobie  ODKRYJEMY  tamte  przeszlosc,  ktora  ma  ogromne  przelozenie  na  dzisiejsza  terazniejszosc  i  przyszlosc.

Ciesze  sie  baaardzo na  2  czesc  ,,Dobrych  czasow,,  ktore  sa  niebywale  potrzebne,  a  takze  dziekuje  za  cenny  komentarz  z  lekkim  rzutem  wyobrazni  na  to  cale  ,,sukno  angielskie,,  w  tamtej  Polsce  !!!  

zaloguj się by móc komentować


ahenobarbus @Zyszko 20 sierpnia 2023 10:32
20 sierpnia 2023 13:09

Ja znalazłem taki fragment o Szkotach. Ciekawy ten napływ i strategia  handlowania poza ustalonymi terminami jarmarków/targów. Zniszczenie lokalnych sieci handlowych?

W 1569 r. król Zygmunt August (1548-1572) wprowadził „podatek szkocki”. Nakładał on podatek w wysokości dwóch florenów rocznie na handlarza konnego i jednego florena na handlarza pieszo. Restrykcje nie przeszkodziły Szkotom w handlu, ale musiały być wielką niedogodnością, zwłaszcza że Szkoci borykali się także z restrykcyjnymi prawami uchwalanymi dla poszczególnych miast.

Prawie każde miasto z kontyngentem Szkotów zwracało się do króla z prośbą o uchwalenie przeciwko nim praw. Mieszczanie obawiali się, że wielki napływ szkockich kupców obniży ceny i zniszczy ich handel. Głównym zarzutem w dużych miastach było to, że Szkoci sprzedawali swoje towary przed targami, w wyniku czego uznani kupcy mogli sprzedawać niewiele we właściwym czasie. Pierwszym miastem, o którym wiadomo, że pomyślnie złożyło petycję do sądu, był Poznań w 1567 r. Poznań, słynący z wiosennych jarmarków, otrzymał dekret, który wypędzał z miasta wszystkich Szkotów bez własności. Oznaczało to, że w czasie jarmarku w mieście pozostawali tylko kupcy posiadający sklepy, a towary sprzedawano tylko po ustalonych cenach. Za przykładem Poznania poszły inne miasta. Bromberg, by wymienić tylko jednego, otrzymał edykt kontrolujący napływ Szkotów do miasta. Oznaczało to, że nie było zagrożenia obniżką cen. Dekret dotyczył tylko domokrążców, gdyż zwolniono czterech Szkotów należących do cechu. Przyszli królowie potwierdzali dekrety Zygmunta Augusta. Na przykład w 1594 r. król Zygmunt III (1587-1632) zarządził dalsze ograniczenia dla „Żydów, Szkotów i innych włóczęgów”, w tym jeden na prośbę miasta Keyna, zakazujący tym grupom dokonywania dużych zakupów zboża. Przyczyny tego nie są do końca jasne, ale możliwe, że Szkoci kupowali i sprzedawali zboże poniżej przyjętej ceny.

W 1629 r. wydawało się, że Szkoci w końcu zyskali akceptację, Zygmunt usunął prawo z 1564 r., a następnie zrównał Szkotów z innymi zagranicznymi kupcami. Rezultatem były mniejsze podatki i ograniczenia w podróżowaniu. Szkoci mieli znacznie większą swobodę prowadzenia handlu, gdzie i kiedy chcieli. Ten szczęśliwy stan rzeczy nie trwał jednak długo, gdyż w 1635 r. Władysław IV (1632-1648) uchwalił prawo znacznie surowsze niż wszystko, co było do tej pory. Szkoci po przybyciu do miasta musieli zgłosić się do władz. Mogli mieć tylko jeden sklep. Ruch rzeczny uznano za monopol mieszczan i zabroniono im zostawać mieszczanami. Dwa ostatnie były rzeczywiście bardzo poważne ze względu na fatalny stan, a często brak dróg i ekonomiczną konieczność korzystania z śródlądowych dróg wodnych oraz fakt, że kupcom szkockim odmówiono prawa do osiągnięcia równości w handlu. Niektóre miasta, zwłaszcza Kraków i Lublin, zignorowały te paragrafy edyktu.

zaloguj się by móc komentować

Frymac @gabriel-maciejewski 20 sierpnia 2023 11:22
20 sierpnia 2023 13:10

Według Jacka Wijaczki wziął udział w bitwie w randze kontradmirała, zaś według innej relacji okręt pod jego komendą miał być nieaktywny podczas bitwy i wbrem rozkazom holenderskiego kontradmirała - nie zaatakował szwedzkiego statku Solen i nie przeprowadził pościgu za wycofującym się wrogiem.

Wspomniany przez Ciebie sir John Merrick pełnił funkcję "zastępcy ds. różnic między Szwecją a Moskwą" (czyli de facto Kompanią Moskiewską). Prowadził jednocześnie poselstwo w Rosji w latach 1614-1617 oraz jak nadmieniłeś - był przedstawicielem strony szwedzkiej w prowadzonych rosyjsko-szwedzkich pertraktacjach pokojowych w Narwie i Nowogrodzie. Pokój zaowocował traktatem stolbowskim w 1617 r., natomiast Szwedzi zrezygnowali z prób przejęcia kontroli nad moskiewskiem handlem przez Bałtyk (Psków) i nad szlakami handlowymi Morza Białego (port w Archangielsku).

Pokój stolbowski uznaje się za przełomowy w szwedzkiej polityce morskiej, albowiem zarzucono tzw. program arktyczny i miast tego w XVII wieku polityka Szwecji skoncentrowała się na próbach skanalizowania handlu arktycznego przez Morze Bałtyckie.

zaloguj się by móc komentować

BeaM @Zyszko 20 sierpnia 2023 10:32
20 sierpnia 2023 13:19

Dawniej Szkoci zarabiali na suknie, teraz my zarabiamy na ich zębach :) Dowiedziałam się, że kwitnie bowiem turystyka dentystyczna. W Szkocji jest bardzo mało gabinetów z mikroskopami do leczenia kanałowego, więc ta usługa kosztuje około 1000 funtów, u nas 1/3 tego. Szkoci przylatują więc tu i mają wyleczony ząb plus 2 tygodnie wakacji w tej samej cenie. Przysłowia o nich są więc w mocy. Niektórzy pewnie są do tego agentami:) 

zaloguj się by móc komentować

gabriel-maciejewski @Frymac 20 sierpnia 2023 13:10
20 sierpnia 2023 13:23

Jasne, czyli Moskwa się wykupiła, a my zostaliśmy z tą bandą sam na sam. No, ciekawa jest postawa pana Murraya pod OLiwą, szkoda, że w żadnych opisach o nim nie wspominają. A Wijaczka to ten co napisał inną biografię Albrechta dla podludzi w Polsce i inną dla nadludzi w Niemczech. Obydwie tu leżą obok

zaloguj się by móc komentować

Globalny @Frymac 20 sierpnia 2023 11:19
20 sierpnia 2023 14:20

Arend Dickmann, (1572 – 28 November 1627) also originally spelled as Dijckman, was an Admiral of the Polish–Lithuanian Commonwealth Navy, that commanded the fleet in the Battle of Oliwa in 1627, during the Polish–Swedish War.[1]

Dickmann zginął pod Oliwą więc jego dowodzenie flotą po tej bitwie, do tego w miejsce Jamesa Murraya, nie może być prawdą.

zaloguj się by móc komentować

Nova @gabriel-maciejewski
20 sierpnia 2023 14:24

Ta dekoracja orderem w Tczewie to kojarzy mi się jak wspólna parada wojsk sowieckich i niemieckich w Brześciu w 1939 r. 

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @ahenobarbus 20 sierpnia 2023 13:09
20 sierpnia 2023 14:30

Myślę, że te ograniczenia miały taki sam skutek, jak te dotyczące Żydów, czyli niewielki.

Duża część kupców szkockich osiedliła się na stałe w miasteczkach Wielkopolskich, po kilkanaście - kilkadziesiąt rodzin. Zyskiwali prawa miejskie, więc te zakazy ich nie dotyczyły.

W sumie w jednej publikacji padła znaczna liczba 40 tys. Szkotów  na całą Rzeczpospolitą .

 

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @BeaM 20 sierpnia 2023 13:19
20 sierpnia 2023 14:34

Oni do nas, a nasze gwiazdy do Turcji. Normalnie denturystyka.

zaloguj się by móc komentować

gabriel-maciejewski @Nova 20 sierpnia 2023 14:24
20 sierpnia 2023 14:39

Mi się kojarzy jeszcze gorzej.

zaloguj się by móc komentować

gabriel-maciejewski @Zyszko 20 sierpnia 2023 14:30
20 sierpnia 2023 14:40

Była taka książka, dziś nie dostępna - Zenona Guldona - Szkoci i Żydzi w Rzeczpospolitej (albo jakoś podobnie)

zaloguj się by móc komentować

Frymac @Globalny 20 sierpnia 2023 14:20
20 sierpnia 2023 14:52

Niewłaściwie to ująłem. Zmiana nastąpiła kilka dni przed starciem pod Oliwą. Tytuł admirała (głównodowodzącego) polskiej eskadry, do którego aspirował Murray, otrzymał wspomniany wyżej Dickmann.

zaloguj się by móc komentować

Paris @gabriel-maciejewski 20 sierpnia 2023 13:23
20 sierpnia 2023 15:03

Dobre,...

...  az  sie  prosi  o  wiecej  takich  ,,denuncjacji,,  jak  tego  calego  ,,drobnego  misia,,  Wijaczki  !!!

Nooo,  ,,bystry,,  z  niego  ,,CHistoryk,,.

zaloguj się by móc komentować

BeaM @Zyszko 20 sierpnia 2023 14:34
20 sierpnia 2023 15:21

Świetna nazwa! :)) 

zaloguj się by móc komentować

zkr @Zyszko 20 sierpnia 2023 14:30
20 sierpnia 2023 15:29

> W sumie w jednej publikacji padła znaczna liczba 40 tys. Szkotów  na całą Rzeczpospolitą .

U nas na Pomorzu bardzo duzo mieszkalo.
W Gdansku mamy przykladowo Stare Szkoty. W Mokrym Dworze urodzil sie Jan Jerzy Forster, podroznik.
A jesli chodzi o liczbe 40 tysiecy - tyle Szkotow mieszkalo nad Motlawa w XVI wieku.

zaloguj się by móc komentować


Frymac @gabriel-maciejewski 20 sierpnia 2023 13:23
20 sierpnia 2023 15:30

Nie wiem czy dokonano periodyzacji obecności Szkotów w polskiej służbie wojskowej i dyplomatycznej, ale analiza rekrutacji brytyjskich najemników do Moskwy w XVII wieku pozwala wyodrębnić trzy okresy: każdy odzwierciedla kryzys w Moskowii (zagrożenie statusu Kompanii Moskiewskiej) lub Korony brytyjskiej. Pierwszy znaczny napływ brytyjskiego rekruta datuje się na lata 1598-1613 czyli okres tzw. Wielkiej Smuty (choć w źródłach angielskich określa się ten okres jako "Czas kłopotów"), wówczas to angielscy, szkoccy i irlandzcy kondotierzy walczyli po stronie sił moskiewskich przeciwko Rzeczypospolitej i Szwecji. 

Kompania przyjęła wówczas strategię aktywnego werbunku najemników do moskiewskiej armii "Nowego wzoru" aby również powstrzymać rekrutację szkockich regimentów do służby w armii koronnej. Do tej aktywnej polityki zachęcał sam Gustaw Adolf, którego zamierzeniem było podjęcie wspólnej moskiewsko-szwedzkiej inwazji na Rzeczpospolitą. Agent w służbie szwedzkiej, Anthony Monier został wyekspediowany do Moskwy w 1630 r. aby omówić nie tylko kwestie związane z nabyciem zboża, ale przede wszystkim miał argumentować na rzecz wznowienia przez Moskwę działań wojennych przeciwko Polsce, dostarczając w tym celu oficerów służących w siłach szwedzkich. Dlatego też terytorium Szwecji stanowiło naturalny rezerwuar i żródło rekrutacji cudzoziemczych regimentów, wzmacniających potencjał i zdolność bojową sił moskiewskich.

Drugi i prawdopodobnie największy napływ Brytyjczyków nastąpił na początku lat 30. XVII wieku kiedy Moskwa przygotowywała się do wojny z Rzeczypospolitą.

zaloguj się by móc komentować

gabriel-maciejewski @Frymac 20 sierpnia 2023 15:30
20 sierpnia 2023 15:33

TYmczasem historycy w Polsce w ogóle nie wierzą w istnienie Kompanii Moskiewskiej i nazywają Jerzego Mniszcha "naszym łajdakiem", w sensie, że był taki świetny i skuteczny...

zaloguj się by móc komentować

betacool @gabriel-maciejewski 20 sierpnia 2023 14:40
20 sierpnia 2023 15:44

"Żydzi i Szkoci w w Polsce w XVI-XVIIIw".

NAKŁAD - 150 egzemplarzy. Chyba jakiś temat niechodliwy...

zaloguj się by móc komentować

m8 @betacool 20 sierpnia 2023 15:44
20 sierpnia 2023 15:45

Saturn by cos o wysokosci nakladu napisal...

zaloguj się by móc komentować

zkr @Zyszko 20 sierpnia 2023 10:32
20 sierpnia 2023 15:46

> Na przykład  powtarza się frazes, że chodząc pieszo od wsi do wsi  sprzedawali sukno angielskie, a przecież to był drogi materiał dobraj jakości.

"Charakterystyczną cechą działalności gospodarczej Szkotów (w mniejszym
stopniu Anglików) był ich masowy udział w handlu domokrążnym, zwłaszcza kra-
marszczyzną i tzw. norymberszczyzną. działając zasadniczo poza korporacjami
rzemieślniczo-kupieckimi, Szkoci zajmowali się handlem obnośnym, zazwyczaj
pieszo lub na jucznym koniu, przenosząc towary wprawdzie niskiej jakości, ale
tanie. Sprzedawali zazwyczaj niewyprawione skórki zwierzęce, liche sukno, wełnę,
tanią galanterię metalową, odzież. Z czasem tę tandetną kramarszczyznę i norym-
berszczyznę zaczęto w Polsce nazywać towarem „szkockim”, a kramarzy ogólnie
„Szkotami”. działalność handlowa Szkotów związana była częściowo z dostawami
z Anglii i Szkocji, duże ilości galanterii metalowej i taniego sukna przechodziły
przez porty bałtyckie (gdańsk, Królewiec), a drobni handlarze szkoccy byli uza-
leżnieni i kontrolowani przez wielkich kupców działających w korporacjach."

Szkoci i Anglicy w Zamościu w XVI–XVII wieku.

Tutaj w tekscie pojawia sie ciekawa postac: Abaham Young

"Przejawem powiązań handlowych było w XVi stuleciu powstanie we wszystkich większych
ośrodkach miejskich Korony bractw szkockich, a w 1603 r. utworzono urząd „generała szkockiego”, pobierającego podatki i organizującego sądownictwo nad wszyst kimi Szkotami w Polsce. Właśnie w 1603 r. Szkot kpt. Abraham young otrzymał od króla Zygmunta iii Wazy tytuł zwierzchnika wszystkich Szkotów w Koronie, ze wszystkimi przynależnymi do tej funkcji prerogatywami."

zaloguj się by móc komentować

betacool @m8 20 sierpnia 2023 15:45
20 sierpnia 2023 15:50

Tu chyba o niskości... , która w związku frazeologicznym ze słowem "nakład" nigdy się nie pojawia. Zawsze jest wysokość!

zaloguj się by móc komentować

gabriel-maciejewski @betacool 20 sierpnia 2023 15:44
20 sierpnia 2023 15:50

No tak, jakieś bzdury o Szkotach, komu to potrzebne

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @zkr 20 sierpnia 2023 15:29
20 sierpnia 2023 15:51

Tak, Gdańsk nie pozwalał im się osiedlać w mieście, ale tworzyli liczne kolonie poza obrębem.

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @zkr 20 sierpnia 2023 15:46
20 sierpnia 2023 15:54

No właśnie to między innymi czytałem.

A teraz proszę sprawdzić ceny sukna luńskiego (londyńskiego,)

Ja spisałem takie za postaw

LUŃSKIE 43zł

CZESKIE 9zł

GŁOGOWSKIE 8ZŁ

MORAWSKIE 16ZŁ

BRZEZIŃSKIE I SIERADZKI PO 3 ZŁ 

 łokieć 0,55m, Postaw ok. 32 łokcie (18m)

zaloguj się by móc komentować

zkr @Zyszko 20 sierpnia 2023 10:32
20 sierpnia 2023 15:58

Z bazy University of St Andrews:

" Abraham Young osiedlił się w Gdańsku w 1586 r., a następnie walczył w 1598 r. i podczas wojny inflanckiej w 1600 r. jako kapitan oddziału liczącego 300 ludzi. W 1603 r. Young otrzymał od polskiego rządu zlecenie zbadania mieszkającej tam społeczności szkockiej. W następnym roku został mianowany dowódcą piechoty szkockiej Zygmunta III, a także konserwatorem, dyrektorem i informatorem społeczności szkockiej w Polsce. Utworzono rejestr wszystkich szkockich kupców, aby można ich było wezwać do celów obronnych we własnym kraju. Porownaj [SSNE 6519]."

Pod numerem 6519 mamy:

"Dwóch żołnierzy, Alexander Garden [SSNE 1754] i William Hutcheon [SSNE 1700], służyło w szkockiej kompanii żołnierzy i kawalerii pod dowództwem kapitana Abrahama Younga w służbie szwedzkiej w latach 1592-1593. Było to w ostatnim roku panowania króla Jana III i pierwszym króla Zygmunta (syna Jana, który był również królem Polski). Może to być ten sam Abraham Young, który wstąpił do służby króla Zygmunta III w 1598 roku, patrz [SSNE 584]. Kilku Szkotów, którzy byli w szwedzkiej służbie, wyjechało do Polski, gdy Zygmunt stracił koronę na rzecz swojego wuja, który został Karolem IX."

Przetłumaczono z www.DeepL.com/Translator (wersja darmowa)

 

zaloguj się by móc komentować

ewa-rembikowska @gabriel-maciejewski
20 sierpnia 2023 16:04

Poza wszystkim innym. 

Szkoci w Polsce poszerzali rynek zbytu i dostarczali podatków dla króla angielskiego. Musieli bowiem płacić królowi angielskiemu dziesięcinę. O tym mówi ostatni rozdział pracy autora, którego nie zamieściłam.

http://ewa-rembikowska.szkolanawigatorow.pl/przyczynek-do-historyi-szkotow-w-krakowie-i-w-polsce-skresli-stanisaw-tomkowicz

 

 

 

zaloguj się by móc komentować


Frymac @gabriel-maciejewski 20 sierpnia 2023 15:33
20 sierpnia 2023 16:14

Jak wiemy z pozostawionych pamiętników przez hetmana wielkiego Stanisława Żółkiewskiego, w bitwie pod Kłuszynem, zakończonej klęską armii moskiewskiej, brało udział m.in. sześć kompanii brytyjskich. Po bitwie kłuszyńskiej do Moskwy sprowadzono sir Arthura Astona, którego mianowano naczelnym dowódcą całości cudzoziemczego komponentu wojskowego na terenie Moskowii. Skonkludowano, że tradycyjna armia moskiewska nie spełnia podstawowych kryteriów rzemiosła wojskowego i nie nadaje się do walki na zachodnim teatrze wojennym, a nawet powinna być zreorganizowana aby pozostać skuteczną blokadą terytorialnych ambicji Rzeczypospolitej i Szwecji. Angielczycy zdawali sobie sprawę, że aby zapewnić przetrwanie brytyjskiego protektoratu przebudowa armii jest koniecznością.

zaloguj się by móc komentować

gabriel-maciejewski @Frymac 20 sierpnia 2023 16:14
20 sierpnia 2023 16:41

Kiedy ostatni raz tego Żółkiewskiego wydano?

zaloguj się by móc komentować

Frymac @gabriel-maciejewski
20 sierpnia 2023 16:47

2009 i 2010 r. nakładem kolejno wydawnictwa Universitas i PWN.

zaloguj się by móc komentować

Paris @Frymac 20 sierpnia 2023 15:30
20 sierpnia 2023 17:02

Szok,...

...  naplyneli  jak  SEPY  NA  ZER  do  Rzeczypospolitej  !!!

Teraz  tez  sie  ,,sojOsznik,,  szykuje  DO  ZERU,  ale  w  Ukrainie,...  a  ,,nasze  ZLOBY,,  chetne  i  gotowe  CIAGLE  im  ,,nieba  przychylac,,.

W  glowie  sie  nie  miesci  ta  deta,  zlodziejska  ,,moralnosc,,  !!!

zaloguj się by móc komentować

Paris @m8 20 sierpnia 2023 15:45
20 sierpnia 2023 17:05

Tak,...

...  bo  to  ,,boskie  cyferki,,  !!!

 

zaloguj się by móc komentować


Zyszko @gabriel-maciejewski 20 sierpnia 2023 16:14
20 sierpnia 2023 17:19

Oczywiście, z  obradami Komisji Syndykatu w Toruniu.

zaloguj się by móc komentować

grzegorz-ksiazek @gabriel-maciejewski
20 sierpnia 2023 17:24

Niektóre szkockie życiorysy są zaiste fantastyczne. Jak ten Patryka Leopolda Gordona.

zaloguj się by móc komentować

gabriel-maciejewski @grzegorz-ksiazek 20 sierpnia 2023 17:24
20 sierpnia 2023 18:43

Pamiętniki Gordona powinny być dawno przetłumaczone na polski. Jak można w ogóle mówić, że ktoś jest znawcą Rosji, jak ich nie zna?

zaloguj się by móc komentować

kpiotrzk @gabriel-maciejewski 20 sierpnia 2023 18:43
20 sierpnia 2023 18:53

Wacek dawno temu dostał najważniejszy ich tom na zachętę...

zaloguj się by móc komentować

grzegorz-ksiazek @gabriel-maciejewski 20 sierpnia 2023 18:43
20 sierpnia 2023 19:13

Temat prób zaciągu Szkotów przez Zygmunta III jest sam w sobie ciekawy. W marcu 1623 Jakub I wyraził zgodę na werbunek nawet 8000 żołnierzy. Gustaw Adolf na wieść o tym złożył ostry protest do Tajnej Rady Szkocji, odwoływał sie do wspólnych interesów Anglii i Szwecji sprzecznych z polityką Polski. W lipcu 1624 Zygmunt III zrezygnował z werbunku, pomimo tego, że Jakub I zniósł zakaz używania zwerbowanych w Szkocji wojsk przeciw innym nacjom niż Turcy. Do sprawy Zygmunt III powrócił w marcu 1626 ale wtedy Jakub I odmówił zaciągu. I ostatecznie w 1629 roku 2 pułki Szkotów zasiliły armię szwedzką.

zaloguj się by móc komentować


Paris @grzegorz-ksiazek 20 sierpnia 2023 19:13
20 sierpnia 2023 19:24

No  prosze,...

...  jakie  to  przechrzty,  te  kalwiny,...  gdzie  powieje  choragiewka  tam  poleza  !!!

A  niech  ich  jasna  cholera  wezmie,...  ,,sojOOsznikUF,,  posr*nych,

 

zaloguj się by móc komentować

Magazynier @kpiotrzk 20 sierpnia 2023 18:53
20 sierpnia 2023 21:44

No właśnie. Gabriel mu wydał Paytona, ale szkółka dała mu wilczy bilet. Mogę tłumaczyć Gordona. Nie ma sprawy. I nawet pisać przypisy. Fajna robota. Ale potrzebuję stypendium i gwarancji, że jak mnie wywalą z kolejnej szkółki, to znajdzie się jakaś nowa robota. 

zaloguj się by móc komentować

Magazynier @grzegorz-ksiazek 20 sierpnia 2023 17:24
20 sierpnia 2023 21:46

On był taki katolik jak ja prawosławny. Ciekawe że nigdy nie odwiedził macierzy.

zaloguj się by móc komentować

Magazynier @gabriel-maciejewski
20 sierpnia 2023 21:48

Awanturnik i dyplomata? Musi że tam coś jeszcze było, jakieś drugie dno. Na pierwszy rzut oka wygląda jak schizofrenia. 

zaloguj się by móc komentować

KOSSOBOR @zkr 20 sierpnia 2023 15:29
20 sierpnia 2023 22:21

A i Nowe Szkoty mamy w Gdańsku.

zaloguj się by móc komentować

KOSSOBOR @gabriel-maciejewski
20 sierpnia 2023 22:36

Gdy tylko pada imię króla Zygmunta III, to każdy opowiadacz historii w necie w pierwszych słowach swojego listu musi, po prostu musi powiedzieć, że to był zły król, marny władca, no - kupa nieszczęścia dla Rzeczpospolitej. Taka jest reguła od lat.

zaloguj się by móc komentować

gabriel-maciejewski @KOSSOBOR 20 sierpnia 2023 22:36
21 sierpnia 2023 07:28

Formaty są niezniszczalne. Zygmunt był zły, Sobieski dobry, szlachta rozpijała chłopów, a państwo nie działało

zaloguj się by móc komentować

z-daleka @Frymac 20 sierpnia 2023 13:10
21 sierpnia 2023 11:00

Pokój  stolbowski uznaje się za przełomowy w szwedzkiej polityce morskiej, albowiem zarzucono tzw. program arktyczny i miast tego i miast tego w XVII w. polityka Szwecji skoncentrowała się na próbach skanalizowania handlu arktycznego przez  Morze Bałtyckie.

Archangelsk wbrew pozorom nie był portem nadającym się na szeroką skalę do ilościowego handlu, między innymi dlatego, że od listopada do końca marca był od strony lądu przez swe położenie geograficzne praktycznie odcięty od możliwości dostaw. Był portem określmy to specjalnego przeznaczenia : broń, ominięcie cła na duńskim Sund, oraz towarów Moscovy Company, które szły tranzytem przez Moskowię. Żeby posiadać port powiedzmy całoroczny potrzebna była Moskowi Narwia.

Co ma Pan na myśli pisząc handel arktyczny ? Pytam dlatego , że tak jak ja to rozumiem nie oddaje to zamiarów " Szwecji" po pokoju w Stolbowie.

zaloguj się by móc komentować

Frymac @gabriel-maciejewski
21 sierpnia 2023 17:32

Jednym z postanowień pokoju stolbowskiego było zrzeczenie się przez Szwecję wszelkich roszczeń do ziem moskiewskich, sięgających aż do Morza Białego i wybrzeży Arktyki. Szwecja we wspomnianym okresie, przejawiała aspiracje do kontrolowania moskiewskiego handlu, wiodącego przez Zatokę Fińską i Arktykę. Jednym z celów szwedzkiej polityki morskiej było przejęcie portów fińskich i arktycznych (w tym również uchwycenie portu w Archangielsku). Według szwedzkich założeń, kontrola i podbój północnych szlaków handlowych miała być niezbędna do zabezpieczenia i uzupełnienia zdobyczy bałtyckich, które były podporządkowane szwedzkim celom gospodarczym. Wszak Szwedom udało się zdobyć i zająć Nowogród (1611) i również usiłowali przejąć terytorialnie wybrzeże Morza Białego i miasta: Narwę, Psków i Archangielsk. Jednak na jesieni 1615 r. przystąpiono do negocjacji pokojowych, zmierzających do wygaszenia konfliktu szwedzko-moskiewskiego, a tym samym zapobieżenia realizacji szwedzkich celów politycznych. Domniemam, że podczas rokowań pokojwych, angielscy mediatorzy skutecznie wyperswadowali stronie szwedzkiej dalsze dążenia do podporządkowania północy - kosztem nabytków na południu.

Zgadzam się z Panem, że porty bałtyckie były otwarte przez więcej miesięcy w roku, znacznie bliżej Wielkiej Brytanii i pod względem nawigacyjnym nie nastręczały niebezpieczeństw niźli port w Archangielsku. 

Jednakże Archangielsk był kluczowy w przypadku utraty kontroli przez Moskwę (Kompanię) jedynej bramy na zachód, czyli portów bałtyckich. W obliczu wojen morskich z Niderlandami w koloniach i na morzu stawał się wręcz niezbędny, albowiem wówczas Holendrzy kontrolowali przejścia morskie do Bałtyku i tym samym odcinali zaopatrzenie dla marynarki wojennej (tym bardziej, że Holendrzy w połowie XVII wieku w istocie zdominowali działalność handlową na Bałtyku). Zresztą miało to swój wyraz kiedy w obliczu nadchodzącej wojny, uwidoczniła się angielska zależność od dostaw z Moskowii przez port w Archangielsku konopi, drewna i potażu dla potrzeb angielskiej marynarki wojennej. W zachowanej korespondencji Karola II znajduje się instrukcja z 1665 r., podług której dostawy dla marynarki wojennej - takie jak maszty i smoła - miały być sprzedawane tylko i wyłącznie Anglikom, zaś ich zakup w Archangielsku przez Holendrów miał być zabroniony.

zaloguj się by móc komentować

z-daleka @Frymac 21 sierpnia 2023 17:32
21 sierpnia 2023 21:51

"Według szwedzkich założeń, kontrola i podbój północnych szlaków handlowych miała być niezbędna do zabezpieczenia i uzupełnienia zdobyczy bałtyckich, które były podporządkowane szwedzkim celom gospodarczym"

Szwedzkie dazenia szly znacznie dalej. Wedlug szwedzkich historykow ojcem tkzw. przekierowania wymienionych przez Pana szlakow i dodatkowo istniejacych tranzytow do Persji w kierunku portow baltyckich byl ojciec Zygmunta III -Jan. Bodajze do 1627 roku z tego tranzytu korzystala Moscovy Company, pozniej nie przedluzono przywileju no i na plan weszli  "Szwedzi". W  1634 roku tym celom zostaje podporzadkowany nowo stworzony  szwedzki urzad  "Kammerkollegium".

zaloguj się by móc komentować

zaloguj się by móc komentować