Zacznę od ostatniego "wydarzenia". Otóż ludzie są tak"pomysłowi", że wiele rzeczy niemożliwych do wykonania nie jest dla nich przeszkodą. Które to rzeczy "fizjologom" czy filozofom się nie śnią. :))

Rozmawiałem z prof. Markiem Słoniem w Kazimierzu m. in. o prawie składu i czy można go było ominąć. Było to w tamtych czasach prawie niemożliwe. Czasy były poważne. Wspomniał też o przestępstwach, których obowiązek ścigania miała szlachta na swoim "terenie". Stąd wiele rzeczy nie mogło ujść bezkarnie. Pamiętajmy, że to były "straszne" czasy kiedy "panowała" kara śmierci. Nie było łatwo.

A tu się okazuje, jak pisze autor notki, że dla niektórych było łatwo. Warto byłoby poznać tych "ktosiów". Teraz też słyszymy, a nawet możemy zobaczyć takich "ktosiów" co to rzeczy niemożliwe do wykonania udaje im się wykonać. Teraz może być łatwiej, bo nie ma kary śmierci i "rozpiętość" kar zmniejszyła się. :(

Delikatnie zwrócę panu uwagę, że kieruje pan swoje emocje związane z tym tekstem, niewątpliwie w pana sercu obecne, w niewłaściwym kierunku. Niech pan to zmieni z łaski swojej. 

Czytam i widzę, że gospodarz wrócił z konferencji zadowolony albo w euforii :)

Ja tak oczywiście z zazdrości jako, że mnie ominęło.

Wprawdzie dzięki przekazom internetowym trochę poznałam tematy, którymi podzielili się z Państwem światli wykładowcy; ale to tylko ersatz. Nie zastąpi spotkania na żywo.

Pytania w tekście smaczne. Z gatunku takich kamyczków w trzewiku wielce uczonych akademików.

Ja stosuję pytanie zaporowe w stosunku do namolnych ujadaczy w temacie biednej, zacofanej kiedyś i obecnie RP. Pytam dlaczego jeszcze teraz nawet niektórzy odźwiernych i cieci nazywają szwajcarami.

W tym względzie stosunki w Wilnie zmieniły się dopiero, gdy na katedrę weterynarji w uniwersytecie powołano Alzatczyka L.H. Bojanusa. W r. 1806 Bojanus rozpoczął swą czynność profesorską wykładami z anatomji porównawczej zwierząt domowych. Były to pierwsze wykłady anatomji porównawczej w Polsce. Po powrocie z Petersburga, dokąd wyjechał w r. 1812 z powodu wojny, Bojanus obok weterynarji stale wykładał anatomję porównawczą. Wykładami i pracami zachęcił licznych uczniów do pracy i stworzył szkołę, z której między innymi wyszli: K. Porcyanko ..."

Zoologia. Poradnik dla samouków.

Może jednak nie chodziło o kobiecą garderobę? Kto wie co do głowy przeszło takim szubrawcom :)

Dzisiejszy godny następca szubrawców zapyta: A skąd pewność, że ono, które złamało prącie, było mężczyzną? Czy pan przypadkiem nie chce kogoś obrazić? Nie dość że szur, to jeszcze szowinista.

Także zasadne pytanie

Czy są jakieś publikacje na temat weksli w Polsce?

Prawo wekslowe w Polsce na podstawie konstytucyi sejmowych 1775, 1776, 1778, 1780

No dobra, ale to jest druga połowa XVIII wieku, a co wcześniej? Też było prawo wekslowe?

Instytucja weksla w Polsce, jako dokumentu kredytowego zawierającego bezwarunkowe zobowiązanie zapłaty w ustalonym terminie ściśle ustalonej kwoty, pojawiła się w XV wieku. Do wieku XVIII mogli się nim posługiwać tylko mieszczanie. Dopiero od XVIII wieku zaczęła ich używać bezpośrednio także szlachta. Wcześniej tylko za pośrednictwem mieszczan.

Pierwsze ustawy wekslowe wydano na ziemiach polskich najpierw w Gdańsku 8 marca 1701 roku i w Elblągu 27 stycznia 1758 roku. Natomiast pierwszym polskim powszechnym aktem prawnym dotyczącym weksli była Konstytucja Sejmowa z dnia 13 kwietnia 1775 roku pod tytułem „Ustanowienie prawa wekslowego”, a więc już po pierwszym rozbiorze Polski.

za https://portfelpolaka.pl/weksle-i-ich-geneza/

Oczywiście to tylko ta część historii, która jest wykorzystywana współcześnie w popkulturze. Można szukać dalej

Wydaje mi się że już poruszałeś ten temat a ja tam nawet zadałem jakieś pytanie gdyż też mnie zaciekawił ten system pieniężny mający działać w Polsce. W której zdaje się zawsze brakowało pieniądza, co miało hamować gospodarkę, handel. Nie mogę jednak znaleźć wpisu.

Dzięki

Z resztą w tym przypadku mówimy o urzędnikach króleskich. Tu nawet nie weksle były w użyciu a księgi rachunkowe.

Zapytałem o weksle, bo w taki sposób najłatwiej można było zebrać podatki i je przewieść.

Do tego, żeby było ciekawiej, to od 1335 roku (przywileja króla Ludwika) szlachta w Polsce została zwolniona z płacenia podatków bezpośrednich. W 1381 roku zwolniono z płacenia podatków bezpośrednich osoby duchowne. Ci wyżej wymienieni płacili tylko podatki pośrednie (cła, akcyzę itp).

Mówimy o dochodach z dóbr królewskich.

Za Viky Cały dochód z ekonomii (dóbr stołowych) płynął do skarbu nadwornego na potrzeby króla. Uformowało się wtedy 9 ekonomii z 21 miastami i 312 wsiami, które przynosiło około 60 tys. zł rocznie.

1/4 tego dochodu była przeznaczana na utrzymanie wojsk kwarcianych - czyli 15 tys złotych rocznie. 1 złoty (obrachunkowy) to było 30 monet groszowych po 1,8 g każda. Czyli 54 g w srebrze. (A od 1660 tylko 33 g - bo wybito monety tymfowe o przymusowym obiegu. Przyjmnijmy jednak lepsze czasy). Cała roczna kwota to około 800 kg srebra.

Taka skrzynia/sejf na pieniądze z ówczesnego czasu wyglądała tak: dwie kłótki + zamek patentowy. Opis (za allegro): Skrzynia wykona z grubej, kutej blachy żelaznej wzmocnionej szerokimi taśmami łączonymi na nity. Pierwotnie zamykana na dwa zamki od góry, jedna dziurka od klucza pozostała, drugą dawno temu zaślepiono kawałkiem blachy. Po demontażu zamków do skrzyni przymocowano dwa skoble i ucha, które zamykane były na kłódki. Po bokach ruchome ucha. Na krótszych, górnych krawędziach skrzyni widnieją jakieś znaki - chyba pozostałości napisów, na pierwszy rzut oka znaki wyglądają jak runy. wymiary skrzyni: długość 56 cm, szerokość 36 cm, wysokość 35 cm, waga ok. 10 kg

Moneta groszowa to 2 cm średnicy. Teoretycznie można by ich ustawić na płask 750 sztuk w takiej skrzyni (w jednej warstwie), czyli kwotę 25 zł. Takich wartsw można by ułożyć teoretycznie 70. Daje nam to 1750 zł w jednej skrzyni. Dawałoby to około 33 kg srebra w skrzyni (która sama ważyła dalszych 10 kg). Cały roczny podatek to więc 25 skrzyń ze srebrem. No dobrze. Przyjmnijmy 30, bo przecież nikt tak dokładnie tego nie układał.

Jaki był więc sens rabowania takiej skrzyni? To czasy znacznie przed szlifierkami kątowymi i palnikami gazowymi. O ile kłódki można usunąć pozostaje jeszcze zamek patentowy w nią wbudowany. Ma to więc sens jedynie wtedy, gdy rabuś jest w zmowie z posiadaczem klucza (lub jego wiernej kopii). Ale czy to warto dla 1750 złotych w srebrze takie manewry robić?

Co innego gdyby było tam złoto. dukat miał wymiary zbliżone do grosza, ale był dwuktotnie cięższy. Czyli mamy wagę około 60 kg. I zupełnie inną wartość łupu. Jeśli skrzynia byłaby pełna to łup jest warty 200 000 złotych. Ale to by znaczyło, że są to trzy czy czteroletnie dochody skarbu państwa, więc pełna złota nigdy nie mogła być.

Pozatym tu mamy zwykłą skrzynię bankową. Te skarbowe musiały mieć znacznie lepsze patenty.

Czy byłoby warto? Parobek wiejski dostawał 1,5 g za dniówkę, czyli 4,5 zł na kwartał. Ale do przewracania siana czy wyrzucania gnoju nie trzeba wielkich umiejętności. Żołnierz kwarciany, który miał niezbędne umiejętności otrzymywał żołd wakrtalny w wysokości 41 zł. Jakie umiejętności mieli Szubrawcy? I ile życzyli sobie za skok?

"Towarzystwo Szubrawców – stowarzyszenie moralne, zorganizowane na podobieństwo masonerii, działające w latach 1817‒1822 w Wilnie, a następnie 1899‒1914, stawiające sobie za cel zrównanie w prawach wszystkich obywateli, poprawę położenia chłopów oraz zwalczanie przesądów, obskurantyzmu i nieuctwa." (Wiki)

O kurcze, do zwalczania nieuctwa z pomocą ... ignorancji.

A zatem jego nieformalnym prezesem był Adam Jerzy Czartoryski książę herbu jakoby własnego, bo do litewskiej pogoni dodał jakieś mury nad którymi skacze ów Gedymin. Głowa konserwatywnej emigracji polskiej po 1830 (Hotel Lambert). Zarządca systemu edukacyjnego na Litwie pod moskiewskim zaborem. 

Ale to dopiero początek atrakcji. Książę Adam Jerzy miał pseudonim „Toulouzan” - Tuluzyjczyk... Bo musiał. Jakiż inny nick mógłby mieć entuzjasta reformy edukacji akademickiej autorstwa Hugo Kołłątaja jakoby księdza katolickiego który Mszę Św. odprawił chyba tylko raz w życiu pod przymusem, kiedy przegrał w karty i dług karciany szyderczy przyjaciele zamienili mu na krotochwilę, czyli odprawienie Mszy Św. Że jakoby księdza o tym gęsto betacool. Betacool pisał swego czasu o braku dokumnetów potwierdzających wyświęcenia Kołłątaja na kapłana w Rzymie, gdzie nauki pobierał, przede wszystkim u Dominika Estreichera, którego następnie przywiózł do Krakowa. Zgodnie z ideą imć Kołłątaja książę Adam Jerzy zredukował w Akademii Wileńskiej teologię i rozwinął nauki przyrodnicze w tym medycynę. 

Nie był jedynym naśladującym zwyczaj nadawania sobie pseudonimów typowy dla pierwszych humanistów, takich jak Dantyszek, Kallimach, Melanchton, Mercator- tak apropos ten był kartografem nauczycielem Johna Dee, oddającym kult teorii heliocentrycznej Kopernika, czyli słońcu jako bogu, kult nawiązujący do rdzenia humanizmu czyli do tajemnych nauk Hermesa Trismegistosa. O pseudonimach nagadaliśmy się trochę z Jackiem Drobnym, którego pozdrawiam. Pseudonimy przybierali również członkowie TSz: Michał Baliński „Auszławis”, „Usztaritois”, „Mokitinis”, Leon Borowski Kr., Leon B, Pergrubius, Porcyanko wiadomo jaki, pisarz-gawędziarz Ignacy Chodźko mógł przybrać tylko jeden Pan Wirszajtos, Antoni Gorecki herbu Dołęga, Litwanis, Litwin, Wapru. Itd.

Litwomania ewidentna. Szkoda że psychiatria jeszcze była w powijakach, ale nie ma co się dziwić depolonizacji Wileńszczyzny, która w zasadzie zaczęła się wtedy. 

I co godne odnotowania Tuluzyjczyk był jeden, inaczej być nie mogło.

W takim razie pozostaje zysk polityczyny: sekowanie Wazów. 

"Zapytałem o weksle, bo w taki sposób najłatwiej można było zebrać podatki i je przewieźć."

Pytanie, jak te podatki potem użyto, czy pieniądze były używane do regulowania należności kontrahentom używającym systemu wekslowego, czy raczej posługującym się gotówką? Na przykład jeśli lwia część zebranych kwot miała iść na wypłacanie żołdu czy zakupy u drobniejszych dostawców, to konkretny pieniądz, nawet jeśli trzeba było go przewieźć,  był lepszy, bo i tak trzeba by było weksle zamieniać na monetę do wypłat na niższym poziomie.

Ale do wypłaty żołdu prościej pobrać kasę z za weksle pobliskiego banku, czy z mennicy wileńskiej (na podstawie upoważnienia) niż wozić ją z Mazowsza pod Smoleńsk.

Pozatym wojsko nie lubi drobnicy. Cały majątek ma się dać ukryć przy sobie, szczególnie, że wypłata (w przeciwieństwie do wypłaty takiego parobka na wsi) nie następuje co tydzień.

Parobek to dostawał wynagrodzenie raż czy dwa razy do roku, a gotówka to w normalnym obiegu grunt. Jedynie duże należności w świecie handlowo - finansowym lub wśród bogatych podrózników  dawały pole do popisu wekslom. Wojsko zawsze wlokło ze sobą skarbczyki z gotówką, bez gotowizny szlachcic nie ruszał się z domu, wielmoże wozili ją ze sobą. 

Śmiem twierdzić że dobry kowal by wystarczył. Jakoś szubrawców trzeba było opłacić. 

Dziękuję  za link.:)

A jednak używanie  terminologi medycznej  w tym przypadku "złamanie", jest rzeczą umowną. 

Bardzo  podobal  mi  sie...

...  wyklad  Pani  profesor  Filipczak-Kocur,  ale  to  naprawde  baaardzo  !!!

Choc  nie  za  bardzo  duzo  mowily  mi  Jej  tabelki  i  umieszczone  w  nich  cyferki  to  wiedzialam,  ze  temat  wykladu  ma  cala  mase  aktualnych  odniesien  do  dzisiejszej  -  takze  ZLODZIEJSKIEJ  skarbowosci  -  "naszego  panstwa"  !!!

Mam  nadzieje  i  licze  na  dalsza  kontynuacje  tegoz  niezwykle  waznego  tematu.

To samo chciałem napisać - być może motywy kradzieży były różne ale sugerowanie, że i tak tej skrzynki by nie otworzyli jest z gruntu fałszywe. Jaskiniowcy nie mieli bazooki ani karabinów, a w jakiś sposób za pomoca kijów i kamieni potrafili zabić mamuta. 

Nie sugerowałem, że jest nie do otwarcia, tylko, że koszty na to potrzebne mogłby przewyższać zyski z tego tytułu.

W jednej skrzyni mogłobyć pomiędzy 500 a 2000 złotych. Owszem - kwota zawrotna dla jakiegoś parobka (którego szczytem marzeń było upić się w sobotę i przejść się w niedzielę na jarmark do miasteczka), ale chyba nie aż tak wysoka, żeby warto było ryzykować.

Jak widać na tym przykładzie niezbędne do tego było co najmniej 3 do 4 byłych żołnierzy (lub ludzi podobnego przeszkolenia); dobry kowal z narzędziami i choćby tylko prowizorycznym warsztatem; ktoś, kto potrafi biegle liczyć i podzieli odpowiednio łup; oraz ktoś kto wie, kiedy i gdzie kolasa ze skrzynią akurat przejedzie. I najważniejsze w tym wszystkim - muszą to być ludzie obcy w terenie. Nagłe wzbogacenie miejscowych zbyt by się rzuciło w oczy.

Jesteś głupi i masz wszy jak młode kartofle. A teraz już się stąd wynoś

W "Historii i kulturze Mazowsza do 1526 r" Benona Dymka, str. 242. 

Miej pan litość nad sobą i najpierw pan sprawdź w google books swoją 'wiekopomną tezę' zanim walnisz znowu takie cóś ... niewymowne.

Możliwe. Jednak kroniki staropolskie nieco bardziej godne zaufania niż mowskiewskie.

O Turzo, ojcu i synu, Bukowski pisze: "jeżeli zważymy, że temuż duchowieństwu przodował od r. 1506 do 1520 Jan V. Turza, biskup wrocławski, syn owego bogatego kupca z Krakowa Jana Turzy, człowiek najgorszych obyczajów i otwarty stronnik Lutra, którego też ten ostatni w liście do Spalatyna w r. 1520 nazywa najlepszym biskupem tego wieku ( De Vette Luther's Briefe. Berlin 1825 p. 524), a Melanchton w liście do niego w r. 1520 pisanym taką mu daje pochwałę, że „gdyby rzeczpospolita Chrześcijańska miała więcej podobnych tobie radców, nie wątpiłbym nigdy, że Chrystus znów ożyje “ (Epistolarum lib II N. 84 edit: Bretschneider Corpus Reformat: I. 210); nie będziemy się dziwić, dlaczego reformacya tak prędko i z takim skutkiem przyjęła się na Szląsku."

Przy czym Wenecja była inkubatorem zarówno idei przed-kalwiniskich jak i przed-luterańskich i ariańskich (zjazd heterodoksów w Vincezy 1547, zarówno trynitarnich [w przyszłości lutero-kalwino] i antyrynitarnych [arianie], Scheuring pisza o tym cytując Dillona; możliwe że Dillona coś konfabuluje na temat tego zjazdu, ale faktem jest produkcja idei przed-luterskich i przed-kalwińskich i ariańskich w Padwie i Wenecji i powieszenie dwu Juliana Treviso i jakiegoś jeszcze nie pamiętam nazwiska, w tle zaś są weneccy talmudyści i kabaliści, co poświadcza niechcący David Katz w 'History of Jews in England'). Florencja inspirowała głównie humanizm i luteranizm.

Nie odrzucam oczywiście motywów "poza kryminalnych" niemniej jednak, stwierdzenie, że taka kwota była zbyt mała żeby być jakąś racjonalną pokusą jest na wyrost. Sam Pan tutaj przedstawiał jak wygladały wtedy płace, skąd inąd wiem jak wyglądały ceny - 10 letnie dochody żołnierza kwarcianego to nie było w kij dmuchał, nawet dla tego żołnierza. No właśnie ciekaw jestem kto był odpowiedzialny za konwoje, za ich planowanie i organizację, kto dowodził ochroną - to przecież nie mogło być tak, że jakiś tam starosta mówi -"wsiadaj Maciek na koń masz tu skrzynię srebra i goń czym predzej do Rawy, bo jaśnie Pan czeka", musiał być jakiś plan jakiś sytem meldunkowy, coś co dziś nazywamy osłona kontrwywiadowczą, jakaś ochrona, a raczej system ochrony, jakieś plany alternatywne, a tym samym organizacja tychże konwojów musiała być nieźle udokumentowana, bo do tej całej Rawy to mogli przecież docierać ledwo żywi, cudem ocaleni, skrwawieni "szubrawcy" co by wszytkim opowiadać jak to ich tam napadli, ubili poborcę, a sami wcześniej skrzętnie skrzynię chowając w lesie.

To jedna mozliwość. A inna to taka, że skoro wiadomym było, że grasują "szubrawcy", ew. że mozna ich wynając, to dzierżawca, majacy wpłacić powiedzmy 1000 złotych, wysyłał 800, wiedząc, że i tak mu zrabują, a 200 zostawiał sobie. I szę kręczyło ...

To nawet w dobie bezinternetowej i bez dżipiesowej nie mogło być możliwe. Z całą pewnością osobnym kanałem szła informacja kto, kiedy i ile zapłacił. Inaczej nikt nigdy nie zapłaciłby nawet grosza...

Nie ma powodu żeby głupio, bo trzeba się pogrzebać trochę w tekstach pisanych cyrylicą. Chodzi o to, że kroniki moskiewskie podkreślają 'bohaterstwo' Iwana Groźnego, który będąc w Staricy w 1581 r., posłał 3000 swoich wojów do obrony Pskowa przed Polakami i Litwinami. W Staricy został tylko z 700 strzelcami. Odbieram to jako tekst propagandowy fałszujący stan faktyczny. Zasada prawdopodobieństwa, dbałość Iwana o własne bezpieczeństwo, świadomość że wielu z jego poddanych życzy mu śmierci, wykluczają takie uszczuplenie swojej obstawy.  Heidenstein pisze o niejakim Danielu Murzie (z pewnością napisał to z nakazu Zamoyskiego, bo sam osobiście nie był tam obecny), iż tenże Daniel udawał że uciekł ze Staricy, a tak naprawdę został wysłany żeby nastraszyć Krzysztofa Pioruna Radziwiłła (który dotarł wtedy na przedpola Staricy ze swoim podjazdem 1500 bodajże jazdy), że Starica jest pełna wojska i Piorun wtedy zrezygnował z oblężenia. Jeśli istniał Murza, to mówił mu prawdę. W Staricy było na pewno więcej wojska niż podają wieści i kroniki moskiewskie. 

3000 wojska moskiewskiego Iwan odesłał. Zostawił sobie z 1500 najmeników szkockich i tureckich. Nie narażałby się do tego stoplnia. Przypuszczenie robocze.

Proszę też wpisać sobie w google Gierasimow Iwan Groźny. Pokaże się tekst po rosyjsku z rekonstrukcją głowy Groźnego. Ani słowiańskiego ani nordyckiego typu on nie przypomina. 

(czyt byłych żołnierzy np)

Temat gościńca i obwiesi na nim grasujących jest dla akademików tematem ciekawym.

Wymieszanie mniejszości z intrygą klimatyczną i rodzi się temat niczym 'koktajl Mołotowa'.

I o wojakach, dezerterach (zasoby personalne?) jest mowa  (strona 30 i n.)

Wprawdzie dotyczy obszarów innych niż RON ale jest i motyw europejski (taki Moritz Spiegelberg w dramacie Zbójcy ).

https://ubt.opus.hbz-nrw.de/opus45-ubtr/frontdoor/deliver/index/docId/237/file/Raeuber_01_Text.pdf

Ja się zastanawiam, czy na podstawie dostępnych archiwaliów byłoby mozliwym odtworzenie korelacji między niewywiązywaniem się z opłat za dzierżawę (np. płaceniem mniej, niz powinno się zapłacić) a napadami na konwoje z poszczególnych dzierżaw / starostw. Mówiąc wprost, czy akcje "szubrawców" były częstą przyczyną problemów z płatnościami. I kolejna sprawa, korelacja "problemów z płatnosciami", a wyznaniem / rodem / herbem / nazwiskiem dzierżawcy lub starosty, którego konwoje doznały/doznawały napadów. Innymi słowy, czy zasadną byłaby hipoteza o istnieniu wyspecjalizowanych gangów, zajmujących sie "recyklingiem" podatku kwarcianego w obrębie wyżej zaproponowanych sieci powiązań.

Nie mam pojęcia. Ktoś by musiał przejrzeć dane źródłowe.

Ostatnio mnie interesowały tabele celne, pobór ceł i temu podobne sprawy. Tam częśc podatków jest opłacana  wekslami, część w gotówce, a częśc jest nawet zwolniona (czyli na komorze przedstawiano zaświadczenie o zapłacie w innym miejscu, lub wspisywano do księgi celnej, że taki istny oświadczył, że dany wół był przez niego chodowany dłużej niż dwa lata).

Tak z ciekawości spytam: czy w metodologii historyków są badania korelacji i stawianie na ich podstawie hipotez, typu: dzierżawcom królewszczyzn, ktorzy byli herbu X, częściej niż innym przydarzały sie napady na ich konwoje do Rawy. Ponadto, dzierżawcy herbu X szczególnie często zalegali z płatnosciami podatku kwarcianwego. Czy w ogóle ktoś stawia tak lub podobnie sformułowane zagadnienia?