Jak wszyscy zapewne wiedzą, a jeśli nie to zaraz się dowiedzą, Paweł Zych wydał monumentalną, pięknie ilustrowaną pracę, pod tytułem „Czasy Piastów”. Prowadził przedsprzedaż tej książki i chyba nadal ją prowadzi, sam produkt niebawem przyjedzie z drukarni. Ja widziałem już niektóre plansze i okładkę. No i powiem Wam, że to jest duża rzecz. W zasadzie za duża jak na nasze tutaj środowisko, z którym Paweł jest jakoś tam związany. To jest projekt edukacyjny, który powinien mieć wsparcie państwa, powinien być dotowany i promowany – nie za darmo bynajmniej – we wszystkich placówkach państwowych zajmujących się dystrybucją wydawnictw. Tak się jednak nie stanie. Ja zaś spróbuję wyjaśnić dlaczego. Otóż piramida decyzyjna składająca się z urzędników, którzy mają oceniać estetykę i wynikającą z niej moc produktu wydawniczego, nie jest w stanie podjąć żadnej decyzji. Te bowiem niosą za sobą pewne konsekwencje. Przede wszystkim zaś decyzja nie może być podjęta wobec produktów wyróżniających się oryginalnością formy, a także treścią oddaloną od standardowego pieprzenia o Mieszku co przyjął chrzest i Bolesławie co się koronował w Gnieźnie. A propos – ktoś mi ostatnio napisał, że nie w Gnieźnie, a w Paryżu i do tego koroną cesarską, a jak chcę poznać prawdę, to muszę kliknąć w link poniżej. W nic nie kliknąłem, jak się domyślacie.

W zasadzie jest jeszcze gorzej. Mimo olbrzymiej liczby historyków z dyplomami i żywego zainteresowania historią w narodzie, przeszłość dalsza niż sto lat niepodległości jest przez państwo lekceważona. I urzędy do tego powołane nie realizują misji, która – moim zdaniem – powinna polegać na wizualizacji tej przeszłości. Wizualizacji, a nie stylizacji, co istotne. To znaczy należy wynająć grafika takiego jak Paweł, który narysuje czasy Piastów. Nie zaś przebierać słabych aktorów w skóry zwierzęce i metalowe elementy imitujące złoto, a potem kazać im biegać w te i nazad po planie, wydając dziwne okrzyki, a wszystko razem sfilmować i nazwać – męczeństwo św. Wojciecha. Potem zaś dręczyć tym dzieci przybyłe gdzieś z głębokiej prowincji do wielkiego muzeum.

Żeby jednak podjąć decyzję w sprawie takiego projektu, jak projekt Pawła Zycha, należy się trochę znać. I mieć wyobraźnię. Ta zaś powinna podpowiadać człowiekowi, że wydawanie broszur wielkich Polakach, Janie Pawle II machającym do tłumu i Wałęsie niesionym na rękach przez dwóch TW, to pomysły nie skutkujące niczym. Może poza przewaleniem budżetu. Nikogo nie zainteresują wydawnictwa o charakterze folderów reklamowych. I nie mają one nic wspólnego z kulturą. Istotna bowiem jest tylko oryginalna twórczość. Ta zaś może być rozmaita. Przede wszystkim może być droga lub tania. Film jest drogi, a książka, którą zrobił Paweł relatywnie tania. Gdyby ktoś wpadł na pomysł, żeby zebrać pięciu grafików mających dorobek i umiejących sobie radzić z kadrem i tekstem, a następnie z tych pięciu ludzi stworzyć program wizualizacji przeszłości, a każdy z nich reprezentowałby inny styl, na pewno wywołałoby to spory szum. I wzbudziło zainteresowanie. Tak się jednak nie stanie. Po pierwsze ludzie podejmujący decyzje w tej sprawie są bardziej zakłamani niż ktokolwiek na świecie. Po drugie, boją się własnego cienia, a lęk o stanowisko i pracę jest w nich silniejszy niż wszystkie inne lęki. Po trzecie trzeba by wskazać dlaczego te a nie inne prace doceniono. A jak wiemy, kiedy w grę wchodzą oceny estetyczne każdy ma racje, albo inaczej – może mieć rację. Grunt robi się grząski i należy poszukiwać czegoś trwałego, czego można się uchwycić. To znaczy takiej koncepcji, którą zrozumie od razu jak najwięcej osób. Jaka to koncepcja? Najgłupsza. Ludzie bowiem proszeni o ocenę czegokolwiek, myślą przede wszystkim o tym, jak się zaprezentować, bo sami będą oceniani. Nie zaś o tym, że mają wskazać co jest lepsze, a co gorsze.

Ze zgrozą zauważyłem wczoraj na twitterze gościa, który wyglądał jak sen oficera WSI na temat modelowego Polaka katolika – marynarka po pradziadku wyjęta z naftaliny, za duża oczywiście, biała koszula bez krawata zapięta pod szyję, dwie córki trzymane za ręce, całe na biało. Do tego kudły niemyte niemal do ramion i broda pełna zaschniętego jajka z przedwczorajszego śniadania. Osobnik ten domagał się, byśmy wreszcie stworzyli polskiego Harry Pottera, a ten wraz z Bolesławem Chrobrym, Kurią Skłodowską i kimś tam jeszcze, (oczywiście wszyscy mają wystąpić  w jednej narracji) podbije serca publiczności na całym świecie. No i pokaże, żeśmy sroce spod ogona nie wypadli panie dziejaszku. Na profilu miał oczywiście zdjęcie na tle husarii. Po krótkiej a gwałtownej wymianie zdań, zostałem przez niego zbanowany.

O takich osób kieruje swoją ofertę państwo. I takie osoby widzi urzędnik, który ma na promocję historii tego państwa wydać pieniądze. I to jest główna przyczyna, dla której Paweł Zych nie dostanie odznaczenia Zasłużony dla Kultury Gloria Artis, ani żadnego innego.

Zadzwonił tu wczoraj Wojtek betacool, i pogadaliśmy dłuższą chwilę. Zeszło się na Matejkę i kwestie estetyczne. Jak już wspomniałem nie ma sensu brać udziału w dyskusjach na tematy dotyczące estetyki, jeśli nie ma człowiek gotowego produktu. Wtedy ma bowiem szansę znaleźć odbiorców, co stanie się zawsze mimo dyskusji, a nie dzięki niej. Moderatorzy zaś takiej wymiany zdań, od wielu już dziesiątków lat dobrze wiedzą, że tego rodzaju dogowory służą jednemu – selekcji negatywnej. Jeśli bowiem postawi się im przed oczami coś bezwzględnie dobrego, odwrócą się od tego zjawiska, albowiem nie będzie o czym gadać. Jakość nie wywołuje dyskusji, wywołuje zaskoczenie, podkopuje wiarę w to, że nic się nie da zrobić, czasem budzi podziw, ale dyskusji nie wywołuje. Tę prowokuje dopiero produkt, pardon, gówniany. Bo można go ulepszać dyskutując i ni cholery przy tym nie robić.

Wtedy całe masy zaczynają się niespokojnie poruszać, zastanawiać się czy szajs da się do czegoś wykorzystać, czy można nim kogoś wysmarować i jaki to da efekt. I w końcu zapadają jakieś kolegialne decyzje. Najważniejsze jednak jest to, że szajs, nie burzy niczyjego spokoju i nie dewastuje jego wrażliwości. Doskonale tę prawdę zrozumiał poseł Braun, który reżyseruje zawsze takie filmy, żeby można im był zarzucić wprost różne uproszczenia i braki. Bo wtedy jest dyskusja. I ludzie nie rozumiejący o co chodzi w filmie, na czym polega relacja pomiędzy dziełem, a odbiorcą, mogą się wyjęzyczyć na tematy około artystyczne. Kto by zagrał lepiej Oleńkę Billewiczównę, kogo obsadzić w roli Łęckiej, w nowej ekranizacji Lalki. I takie tam.

I ten mankament, celowo wykorzystywany przez różnych spryciarzy dobrze jest widoczny w przypadku Jana Matejki. Tak się nam wczoraj właśnie z Wojciechem zgadało. Kim był Jan Matejko? Dystrybutorem treści, które powinno promować państwo polskie. No, ale tego państwa nie było, więc za robotę wziął się Matejko. I namalował polską historię. Co mu zarzucano? Że nie umie kłaść światłocienia. Czyli człowiekowi, zajmującemu się zawodowo odtwarzaniem i kolportowaniem przeszłości podzielonej na fragmenty stawiano takie zarzuty, jak słabemu pejzażyście. I nikt nie widział w tym nic dziwnego. Dla odmiany w obrazach Picassa, ludzie z deficytami, doszukiwali się wyłącznie treści. Bo z tym co widzieli nie potrafili sobie zwyczajnie poradzić. Bo i cóż można było powiedzieć, poza wyrażaniem silnie nieszczerego entuzjazmu? Co zostało wszystkim do dzisiaj.

Dziś mamy państwo, ale przeszłość kolportuje znów jeden człowiek – nasz kolega Paweł. Wkrótce dołączy do niego Hubert, który kończy swój monumentalny komiks o Zygmuncie III. Urzędnicy zaś nie szukają artystów oryginalnych. Szukają kogoś, kto zdejmie z nich odpowiedzialność za decyzje. No i wskaże treść, którą należy promować. I tym zajmuje się właśnie brać twitterowa, która domaga się, by robić takie przedstawienia, gdzie na końcu widać, jak Harry Potter w kabaciku z napisem Legia Warszawa, w towarzystwie Bolesława Chrobrego, Marii Curie-Skłodowskiej i Pana Samochodzika, odjeżdżają ku zachodzącemu słońcu na konikach garbuskach. Bo to trafi do serc dzieci i staruszek nie mogących się zdecydować – Braun, czy jednak Jakubiak?

Miłego dnia życzę wszystkim. A tym, którzy odrzucają kunszt i pracę decydując się na życie w piekle, życzę miłego tam pobytu.

I przypominam jeszcze, że to nie Olszański wydał „Zeszyty do historii Narodowych Sił Zbrojnych” z dołączoną do nich broszurą o Związku Jaszczurczym, ale ja. On tylko posługuje się symbolami, które sobie zawłaszczył, żeby udawać kogoś kim nie jest.

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/zeszyty-do-historii-narodowych-sil-zbrojnych/

---

tagi: książki  historia  państwo  promocja  paweł zych  czasy piastów 

	gabriel-maciejewski
	25 kwietnia 2025 08:30

40     2360    17 zaloguj sie by polubić