Byłem kilka lat temu w Kaliszu i zdumiało mnie, że tak znane (z historii) miasto wygląda jak opuszczone. W mieście jest sporo zabytkowych budynków o kilka "rozmiarów za dużych" jak na potrzeby tak małej liczby mieszkańców. Jest, jak pisałem, opuszczone, zaniedbane - dlaczego? Pewne wyjaśnienie może dać historia tego miasta, które dla niektórych mogło oznaczać, że "wyrosło" za duże jak na plany - właśnie kogo?
Dołożyłem jeszcze dwa pytania do pytania Autora notki, ale odpowiedzi na razie nie znalazłem. :((

Kalisz to drugie pod względem wielkości miasto Wielkopolski. Intensywne zasiedlenie w okresie wpływów rzymskich wynikało z położenia w znaczącym punkcie "Szlaku Bursztynowego", łączącego imperium rzymskie z wybrzeżem Bałtyku. Około połowy II wieku n.e. aleksandryjski uczony Klaudiusz Ptolemeusz w "Geografii" wymienił miejscowość "Kalisia", identyfikowaną przez badaczy z Kaliszem. Zapis ten sprawił, że Kalisz szczyci się posiadaniem najstarszej metryki pisanej wśród miast polskich.
Około 1257 r. książę Bolesław Pobożny ulokował Kalisz na prawie średzkim.
W mieście lokacyjnym wyodrębniona była dzielnica żydowska. W XIII wieku społeczność żydowska zorganizowana była w gminę, jedną z najstarszych na ziemiach polskich. O jej znaczeniu świadczy tzw. Statut Kaliski nadany miejscowym Żydom przez Bolesława Pobożnego w 1264 r. Regulował on położenie prawne tej grupy mieszkańców. Gmina żydowska w Kaliszu należała do najznaczniejszych w Koronie Królestwa Polskiego, a rabini Kalisza przewodniczyli obradom Sejmu Czterech Ziem (1581–1764).
Od 1314 do II rozbioru Polski Kalisz był stolicą województwa kaliskiego. Rozkwit miasta przypadł na XV i XVI w. Niebagatelny wpływ na architektoniczne i intelektualne oblicze miasta miało sprowadzenie doń jezuitów (1583 r.) oraz fundacja kolegium i kościoła dokonana przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Stanisława Karnkowskiego.
Liczne wojny i pożary w XVII i XVIII w. zahamowały rozwój Kalisza. Tragiczny był zwłaszcza rok 1792, kiedy to wielki pożar strawił bez mała całe miasto.
Po upadku Księstwa Warszawskiego w 1815 r. Kalisz znalazł się w granicach Królestwa Polskiego. Jako jedno z większych miast kongresówki stanowił ważny ośrodek administracyjny, gospodarczy i kulturalny.
Współczesny Kalisz zajmuje 70 km2, liczy 101 625 mieszkańców (stan z 31 grudnia 2017 r.). Kalisz, według danych GUS z 30 czerwca 2020, liczył 99 761 mieszkańców. W latach 1975-1998 był stolicą województwa kaliskiego. W nowym podziale administracyjnym miasto znalazło się w województwie wielkopolskim.

https://www.kalisz.pl/miasto/o-miescie/historia

https://pl.wikipedia.org/wiki/Kalisz

Tak, miasto robi przygnębiające wrażenie

Znalazłem coś takiego, cytuję:

Po zwycięskiej wojnie w 1871 r. panowało w sztabie niemieckim przekonanie, że następna wojna, którą Niemcy będą prowadziły, będzie wojną na dwa fronty, jednocześnie przeciwko Francji i przeciwko Rosji. Wojenne plany opracowane przez szefa sztabu Moltkego starszego były wielokrotnie zmieniane. Zasadniczej ich zmiany dokonał gen. Alfred von Schlieffen, szef sztabu w latach 1891-1905, a doskonalił je następca Schlieffena gen. Helmuth von Moltke młodszy, bratanek zwycięzcy wojny z Francją w 1871r., któremu przyszło owe plany realizować w trakcie działań wojennych 1914 r.

W myśl wypracowanej doktryny politycznej i militarnej – przewidywały one gwałtowne uderzenia pozwalające wojsku posunąć się szybko naprzód, a środkiem do tego miało być zastraszenie i doprowadzenie do zaniechania jakichkolwiek działań na tyłach armii niemieckiej. Owo zastraszenie i działanie bez pardonu, z okrucieństwem germańsko-pruskim zastosowano zarówno na froncie francuskim, barbarzyńsko burząc w sierpniu 1914 r. belgijskie miasto Louvain nad rzeką Dijle, jak i na froncie rosyjskim, niszcząc już w pierwszych dniach sierpnia Kalisz. Lawina zniszczeń i morderstw w tych miastach była zaprogramowana zanim zaczęła się wojna. Znamienne jest to, że natychmiast po zbombardowaniu i spaleniu Kalisza, w dniach 7 i 8 sierpnia 1914 r., wojska niemieckie rozdawały odezwę do Polaków z Kongresówki, podpisaną przez tajemniczą „Naczelną Komendę Wojsk Niemieckich i Austro-Węgierskich”, która obiecywała: wolność wam niesiemy i niepodległość, wspominała ucisk religii przez Rosję, rzeź Pragi i męczeństwo unitów na Podlasiu. Wzywała do wypędzenia wspólnymi siłami „hord azjatyckich”. Było to skoordynowane z planowanym na terenach Kongresówki powstaniem przy pomocy legionów Piłsudskiego, które w tym celu wyruszyły z Krakowa do Kielc. Tym działaniem Niemcy chciały osłabić Rosję carską i odciążyć swe wojska. Bezwzględna akcja wojsk niemieckich przeciw polskiej ludności cywilnej w Kaliszu, zbombardowanie i spalenie miasta, odniosły zamierzony skutek. Polska ludność Królestwa Polskiego (Kongresówki) była zastraszona. Nadmienić należy, że zaraz po wybuchu wojny i w czasie jej trwania obowiązywał w Niemczech oficjalnie pogląd, że Niemcy zostały napadnięte. Sformułowany on został już w mowie cesarza z 31 lipca i 1 sierpnia 1914 r. oraz w mowie kanclerza Theobalda von Bethmanna-Hollwega wygłoszonej w Reichstagu 4 sierpnia. Powyższa teza służyła kołom rządzącym Niemiec do wywoływania entuzjazmu dla "sprawiedliwej wojny" i następnie uzasadnienia niemieckich celów wojennych. Niemcy żądały nawet "gwarancji bezpieczeństwa", by po raz drugi nie stać się rzekomo obiektem napaści. Tymczasem prawda jest diametralnie inna. To właśnie Niemcy czekały na sprzyjającą okazję wybuchu wojny i już 1 sierpnia wypowiedziały tak Francji jak i Rosji wojnę, wykorzystując pretekst, jakim było zabójstwo arcyksięcia austriackiego w Sarajewie oraz ultimatum wysłane przez Wiedeń do Belgradu.

http://www.infokalisz.internetdsl.pl/historia/historia.htm

No to zobaczmy jak to teraz wygląda

https://www.youtube.com/watch?v=KWvX8KdLUtM

Zupełnie jak w filmie "Marsjanie atakują".

Widzę, że dziurę na rynku zasypali wreszcie

Na razie nie mieszajmy do tego dobrej zmiany

Zburzenie Kalisza
PUBLIKACJA: 26.10.2018

Kalisz ul. Wrocławska 1914 r. Źródło: BN Polona

Między 4 a 22 sierpnia 1914 r. wojska niemieckie dokonały serii ostrzelań artyleryjskich Kalisza, w których wyniku zrównano z ziemią całe zabytkowe śródmieście z wyjątkiem zabudowań sakralnych. Łącznie legło w gruzach 426 budynków mieszkalnych, 9 zakładów przemysłowych i wiele zabudowań publicznych. Nie wiadomo dokładnie, jakie były straty w ludziach, ale 70-tysięczny przed wojną Kalisz pod koniec 1914 r. liczył zaledwie 5 tys. mieszkańców.

Zniszczenia nie były wynikiem działań wojennych, lecz celową dewastacją, podobną do tej, jaka spotkała Warszawę po klęsce Powstania. Przed wojną Kalisz leżał w granicach Królestwa Polskiego. Rosjanie wycofali się z niego już 2 sierpnia, podpalając składy wojskowe, ale miasto pozostawiając nietknięte i niebronione. Nie stanowiło żadnego zagrożenia dla armii niemieckiej, mimo to już 2 sierpnia zostało przez nią zajęte; Niemcy jako pretekst wykorzystali pojedynczy strzał – do dziś nie wiadomo, przez kogo oddany.

Kolejny incydent wydarzył się 7 sierpnia. Tym razem zamieszanie i pretekst wywołał wystraszony koń. Miasto było ostrzeliwane i podpalane, mieszkania plądrowane, a ludność mordowana do 22 sierpnia.

https://dzieje.pl/aktualnosci/zburzenie-kalisza

Poniższy cytat jest jeszcze lepszy. Z obrazka wynika, że działo lub działa stały sobie na jakimś pagórku a żołnierze strzelali jak na ćwiczeniach bez obawy, że ktoś im przeszkodzi lub zrobi "krzywdę". Wygląda to jak strzelanie do wcześniej wybranego celu.

Mieszkańcy Kalisza wiążący z wkroczeniem wojsk pruskich i zakończeniem okupacji rosyjskiej duże nadzieje na uzyskanie niepodległości, zachowali zupełny spokój. Jednak już w nocy z 3 na 4 sierpnia 1914 roku doszło do przypadkowej strzelaniny, uznanej przez władze wojskowe za atak Polaków na wojsko pruskie. Pomimo, że mieszkańcy pełnili wszelkie żądania H. Preuskera - zapłacili wyznaczoną kontrybucję w wysokości 50 tysięcy rubli i dali 20 zakładników - rozpoczęły się aresztowania i egzekucje oraz plądrowanie, ostrzeliwanie i podpalanie miasta. Przerażona ludność w popłochu opuszczała Kalisz. Najbardziej opłakane w swych skutkach okazały się wydarzenia, które miały miejsce 7 sierpnia, a zwłaszcza w nocy z 7 na 8 sierpnia 1914, roku. Na skutek kolejnej pomyłki doszło do wzajemnego ostrzelania się patroli pruskich. Dowodzący oddziałami -wojskowymi Preusker wydał rozkaz ostrzeliwania miasta przy pomocy artylerii.
Powody podjęcia przez niego tej decyzji nie zostały do dnia dzisiejszego w pełni wyjaśnione.

http://www.kalisz.info/zburzenie-kalisza.html

I dlatego musiał zginąć.

No właśnie....śladowe wydawnictwa, które giną i nikt ich nie czyta. Preusker, w mojej ocenie, miał zmontować prowokację z udziałem Polaków z Ostrowa, okazał się jednak za cienki, a może spotkał się z niesubordynacją polskich podoficerów, więc za karę wylądowali wszyscy w okopach nad Marną. Na jego miejsce przyszła Landwehra, która wiadomo czym jest - zbieraniną sfrustrowanych maniaków, którzy przeszli krótkie przeszkolenie. Najistotniejsze jest to, kto się kryje za formułą "austro-węgierskie dowództwo". 

Ten tekst jest pełen sprzeczności. Strategia terroru w żaden sposób nie współgra z propagandą antyrosyjską. Poza tym m.in z doskonałej książki Szymona wiemy, że Niemcy nie zostały co prawda napadnięte, ale z całą pewnością wmanewrowane w konflikt którego nie chciały. No i ta komenda Austro-Węgierska - czym była i którzy oficerowie w niej zasiadali? 

Od Pierwszej Kompanii Kadrowej

Wraz z wybuchem I wojny światowej sprawa polska ponownie pojawiła się na arenie międzynarodowej. Na nową sytuację międzynarodową od razu zareagował Józef Piłsudski, za którego inicjatywą z paramilitarnych drużyn strzeleckich powstała Pierwsza Kompania Kadrowa. Miała tworzyć zalążek przyszłego wojska polskiego.

6 sierpnia 1914 roku Pierwsza Kompania Kadrowa wyruszyła na Warszawę. Wyprawa, która miała wzniecić powstanie narodowe, zakończyła się fiaskiem. Sprawa polskich oddziałów wojskowych została uratowana dzięki interwencji Naczelnego Komitetu Narodowego, zdominowanego przez galicyjskich polityków lojalnych wobec rządu Austro-Węgier. Dzięki nim 16 sierpnia 1914 roku powstały Legiony Polskie, które weszły w skład wojska austro-węgierskiego.

– Porozumienie lojalistów z Austriakami było skierowane przeciwko Piłsudskiemu, który uważał za wolnych żołnierzy swoich strzelców. Komendę austriacką nazywał "mendą" – mówił prof. Andrzej Chwalba w audycji prof. Antoniego Dudka z cyklu "Rzeczypospolite". – Włączył się w armię austro-węgierską, bo nie miał wyjścia i inaczej by został bankrutem politycznym. Przystał do Legionów Polskich.

https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/2424645,106-lat-temu-powstala-I-Brygada-Legionow-Polskich

"Czołowa kolumna wojska polskiego"

– Sformowano ją z dwóch, dość niechętnie patrzących na siebie, letnich szkół oficerskich – Związku Strzeleckiego i Drużyn Strzeleckich. Mało myśmy się znali, byliśmy licho ubrani, drużyniakom brakowało dużej ilości spodni wojskowych, nikt nie miał płaszcza – opowiadał jeden z żołnierzy Pierwszej Kompanii Kadrowej. – Trudno opisać jak wielki był nasz entuzjazm. Większość kolegów wyrzucała lub rozdawała wszystko, w przekonaniu, że wychodzimy na wojnę. Śpiewano i cieszono się – dodawał świadek tamtych wydarzeń.

W rozkazie sformowania Pierwszej Kompanii Kadrowej z 3 sierpnia 1914 Józef Piłsudski napisał: "Żołnierze! Spotkał was ten zaszczyt niezmierny, że pierwsi pójdziecie do Królestwa i przestąpicie granicę rosyjskiego zaboru, jako czołowa kolumna wojska polskiego, idącego walczyć za oswobodzenie ojczyzny. Patrzę na was jako na kadry, z których rozwinąć się ma przyszła armia polska i pozdrawiam was, jako pierwszą kadrową kompanię".

https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/902352,Pierwsza-Kompania-Kadrowa-%E2%80%93-zalazek-wojska-polskiego

Zgadzam się - to po pierwsze.

Cytuję:

... będą wycierać sobie gębę hasłem - tylko prawda jest ciekawa. 

Po drugie jeśli ktoś coś napisze to może się zdarzyć, że tylko to hasło, które może być użyte jako motto będzie prawdziwe!

Do niezobaczenia. 

Chodzi o ostatnią notkę i zdanie, że "Kalisz padł ofiarą tych przestępców." W kontekście tytułu "Część Kalisza zniszczona" raczej dali oni pretekst do tego, co nie jest bez znaczenia, ale nie każdy pretekst trzeba tak "wykorzystać" i zburzyć część miasta i ograbić je mordując obywateli.

Dreźnie, nie Greźnie

To jest to, co mogło się pojawić w prasie bez narażania się cenzurze wojennej.

Po pierwsze - oddziały pruskie nic specjalnego w Kaliszu nie zrobiły. Zajęły miasto i próbowały jakoś organizować życie. Być może dlatego przeniesiono je daleko od miasta na front zachodni.

Po drugie - widać, że to była zaplanowana prowokacja. Przyjmijmy, że rosyjska. Na dwa tygodnie przed wybuchem wojny (czyli jeszcze w lipcu) miasto skazano na zagładę. Być może potrzeba było jakiegoś symbolu pruskiego bestialstwa w rodzaju belgijskiego Soumagne.

Później tylko próbowano zrealizować scenariusz. Pojawiają się bowiem wcześniej informacje o udziale Kozaków w działaniach dywersyjnych wraz z wypuszczonymi skazańcami, którzy organizują prowokacje.

A skutek - symbol konieczny do prowadzania kampanii pokazującej, że tylko jedna strona wojny (Prusy) dopuszcza się w trakcie jej trwania przestepstw wojennych i ponosi moralną odpowiedzialność za jej wybuch i wszystko co złe.

prof. Kucharczyk jedno, a innyn profesor drugie.

Np. prof. Władysław Konopczyński:
"KOmendant "Strzelca"  (...) 3 sierpnia  [1914 r.  - przypis SO], sformował w Krakowie  "pierwszą kadrowa kompanię" ze 144 uczniow szkół oficerskich i zapowiedział im marsz przez granicę zaboru rosyjskiego na oswobodzenie ojczyzny. Tegoz dnia kazał Leonowi Wasilewskiemuskomponowaćv odezwę w imieniu fikcyjnego rządu narodowego, głoszącą, że on, Piłsudski, został komendantem polskich sił wojskowych, więc wszyscy powinni go słuchać. (...) "kadrówka" pod Micałowicami wesza do Królestwa, poczem urósłszy do póltora tysiaca bagnetów, posuwając sie miedzy frontami, doszłą prawie bez walki so Kileć (12 sierpnia). Tam na zapalenców spadł strumień zimnej wody. Cesarsko-królewska komenda zażądała, aby strzeklcy weszli do Landszturmu i złożyli tam przepisową przysięgę. Zdesperowanego wodza wyratowali z kłopotu Daszyński i prezes Koła Polskiego w Wiedniu [w tamtejszym parlamencie  - przypis SO] Juliusz Leo, którzy obmyslili dla przyszłych Legionów polityczny patronat w postaci Naczelnego Komitetu  Narodowego."

(...)

Dowództwo austro-wegierskie (AOK) (...) zażądalo od legionistów przysięgi na rotę pospolitego ruszenia, bez własnych sztandarów, i narzucuiło im generałow dalekich od ich ideologii. 4 wrześnoa (nazajutrz po upadku Lwowa) Piłsudski na Błoniach krako0wskich , a jego najbliżsi wspólpracownicy w Kielcach złozyli wymagana przysiegę na wierność cesarzowi."

etc., etc.

vide:

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/stuletnia-rocznica

Potrzeba na pewno była - dla "bieżeństwa".

Tylko czy akurat Rosji potrzebowała (ludzi / imigrantów)? Czy raczej większe zapotrzebowanie było na "emigrację z" tj zmiany na terenach opuszczanych?

Kalisz był od 1876 r. stolicą guberni kaliskiej. Dużo piszą o tym w ruskiej wiki, zwłaszcza o gospodarce guberni bardzo szczegółowo. Wicegubernatorem był Rodzianko, nie wiem czy kuzyn członka Dumy.

Na samym początku wojny Niemcy skupili się na uderzeniu na Francję a na froncie wschodnim została tylko 8 armia z Poznania z tą saską Landswehrą. Kooperację widać, bo Remus von Woyrsch jest widziany w osłonie armii austriackiej w bitwie pod Rawą Ruską 3-11września 1914 r. A wcześniej albo w bitwie pod Kraśnikiem,albo pod Komarowem. Były to dwie wygrane bitwy przez Austriaków w bitwie o Galicję. Potem im szło znacznie gorzej.

Czy spalenie Kalisza mogło być antypolską prowokacją? Nie można wykluczyć, bo oni byli znacznie lepsi w intrygach niż w otwartej walce w polu.No i ten zbieg terminów. Z drugiej strony Legiony walczyły przeciwko Rosjanom. Same pytania.

https://translate.google.com/translate?hl=pl&sl=ru&u=https://ru.wikipedia.org/wiki/%25D0%259A%25D0%25B0%25D0%25BB%25D0%25B8%25D1%2588%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D1%258F_%25D0%25B3%25D1%2583%25D0%25B1%25D0%25B5%25D1%2580%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%258F&prev=search&pto=aue

https://en.wikipedia.org/wiki/Remus_von_Woyrsch

Minęło od tych wydarzeń 107 lat, wykształcono 107 roczników historyków z dyplomami na kilku uniwersytetach. Cóż to jest godzina albo dwie...

Gustaw Marian Ryszard von Iszkowski (ur. 11 sierpnia 1878 we Lwowie, zm. 7 sierpnia 1951 we Francji.
Był oficerem Armii Austro-Węgier polskiej narodowości. Służył w stopniu kapitana, po czym w listopadzie 1908 został awansowany do stopnia kapitana I klasy sztabu generalnego w korpusie, przydzielony wówczas do 4 Pułku Dragonów. Od 1908 do 1912 był szefem placówki wywiadowczej, HK-Stelle (Hauptkundschaftstelle) we Lwowie; w tym czasie od jesieni 1908 w stopniu kapitana był oficerem prowadzącym zwerbowanego do współpracy wywiadowczej Józefa Piłsudskiego (na zlecenie Maximiliana Ronge) oraz wciągnął Walerego Sławka na listę konfidentów, ale poza kartoteką główną, na zasadzie kontaktu specjalnego. Podczas I wojny światowej w stopniu majora sztabu generalnego kierował HK-Stelle w Jędrzejowie. Został awansowany na stopień podpułkownika sztabu generalnego z dniem 1 listopada 1915. W tym stopniu był szefem oddziału wywiadowczego (Nachrichten-Abteilung) na obszarze okupowanym. Następnie służył w stopniu podpułkownika sztabu generalnego armii austriackiej.

Wiosną 1919, prawdopodobnie żeby pozamykać swoje sprawy, przyjechał do Polski. Został zaproszony do Warszawy przez Józefa Piłsudskiego, który usiłował namówić go do zaciągnięcia się w szeregi Wojska Polskiego. Według Ryszarda Świętka powołującego się na relację Józefa Rybaka (1882–1953), Iszkowski miał odmówić. Według relacji Rybaka (który odwiedził go w Antibes w 1928) stwierdził „Dla mnie w Polsce Piłsudskiego miejsca nie ma. Za dużo wiem!”.

W 1919 został wpisany na tajną „czarną listę” Ministerstwa Spraw Wojskowych, która zawierała wykaz oficerów, którym odmówiono prawa do służby w Wojsku Polskim. Wyemigrował do Francji i zamieszkał w Antibes koło Cannes.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Gustaw_Iszkowski

 Władający wieloma językami Włodzimierz Zagórski herbu Ostoja był funkcjonariuszem II Oddziału Sztabu Generalnego (Evidenzbureau) w Wiedniu. Podlegały mu odpowiednie wysunięte ekspozytury wywiadowcze (Hauptkundschaftstellen) w Krakowie, Przemyślu oraz Lwowie. Wielokrotnie za pośrednictwem kierowników poszczególnych ekspozytur wywiadu kontaktował się z Józefem Piłsudskim, który składał systematycznie mu meldunki o sytuacji w Przywiślańskim Kraju. W zamian Piłsudski otrzymywał środki finansowe, które przeznaczał na rozwój polskich organizacji strzeleckich.

Od sierpnia 1914 do czerwca 1916 roku Włodzimierz Zagórski, został na własną prośbę oddelegowany do formowanych z udziałem Evidenzbureau Legionów Polskich w randze kapitana Sztabu Generalnego – zostając w ten sposób niejako zwierzchnikiem brygadiera Piłsudskiego, co stało się zarzewiem stałego antagonizmu.

https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82odzimierz_Zag%C3%B3rski_(genera%C5%82)

Chyba nadal jest aktualne stwierdzenie von Iszkowskiego:

„Dla mnie w Polsce Piłsudskiego miejsca nie ma. Za dużo wiem!”.

Może to być również odpowiedź na pytanie Autora notki. :)

Oficer austriackiego wywiadu wyjechał do Francji, gdzie mieszkał do końca życia. Też ładne...

Preusker opuścił Kalisz ze swoim oddziałem 7 sierpnia, wcześniej przez 2 dni ostrzeliwując Kalisz spoza miasta. Przeczytaj linkowany przeze mnie tekst - tylko 77 stron formatu broszurowego. A tu jeszcze taki cytat z przypisu 1. do notki w angielskiej Wiki: Kalisz - 1914 pogrom miasta Kalisz" Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk 1995 (roz. Zniszczenie Kalisza)

Czy była to świadomie zorganizowana, a później rozkręcona prowokacja, czy też dowództwo niemieckie popełniło zwykłe błędy, którymi usiłowano następnie obarczyć Polaków? Ta i inne kwestie pozostają nadal otwarte".57

Istnieje kilka prawdopodobnych wersji, a mianowicie:

- że pijani żołnierze niemieccy popełnili omyłkę, biorąc nadchodzący swój oddział za nieprzyjacielski a wywołaną strzelaniną obarczono mieszkańców miasta, 58,59,60
- że kolumnę celników Ťartielszczykówť maszerujących ze Szczypiorna do Kalisza potraktowano jako atakujący oddział rosyjski, co wywołało popłoch wśród wojska i chaotyczną strzelaninę,61,62
- że nadchodzącą od strony Opatówka kolumnę rezerwistów wracających z Łasku, wzięto za oddział rosyjski atakujący Kalisz, co spowodowało bezładną strzelanię,63,64
- że z jednego okna na Głównym Rynku padł strzał i trafiony został żołnierz niemiecki,65,66
- że strzelanina w mieście powstała na skutek rewolwerowych wystrzałów jadącego dorożką pijanego niemieckiego oficera.67,68

Jaka była rzeczywista, prawdziwa przyczyna, która spowodowała chaotyczną bezładną strzelaninę [w wyniku której zginęli żołnierze i ludność cywilna miasta Kalisza] pozostanie nie wyjaśniona. Zbieżność występowania kilku faktów, praktycznie w jednym czasie, uniemożliwia przyjęcie ostatecznej wersji wydarzeń.

Niemieckie władze wojskowe, aby uspokoić opinię publiczną, przeprowadzili urzędowe dochodzenie, które jako oficjalną wersję opublikowali w Dzienniku Poznańskim 27 maja 1915 roku. Udowodniono w nim fałszywie, że była to wina mieszkańców Kalisza, którzy strzelali do wojska niemieckiego, wywołując tym odwrotne represje. Podano też, że mieszkańcy uwięzili kilkunastu żołnierzy, nie chcąc ich wydać w wyznaczonym terminie. Ponadto - jakoby sam Ťmotłochť wzniecał pożary rabując sklepy, aby tym sposobem odwrócić uwagę Niemców i mieszkańców miasta.69

Niemieckie informacje, wyniki dochodzeń i oświadczenia były całkowicie sprzeczne z wynikami dochodzeń śledczych, przeprowadzonych przez komisję powołaną przez Ministra Sprawiedliwości [10.01.1919 roku] w celu zbadania przyczyn pogromu Kalisza w 1914 roku,70 jak również były w całkowitej sprzeczności z relacjami naocznych świadków, którzy przekazywali swoje obserwacje i doznania osobiste, a później opisywali je szczegółowo."

Z opisów i przesłuchań wynika, że miejscowa ludność przyjęła wkraczające wojsko niemieckie niezwykle spokojnie a żydowska część ludności nawet owacyjnie. Nie było wrogiego nastawienia mieszkańców miasta do niemieckiego wojska. Ustalono, że strzelanina, która miała miejsce w dniu 3 sierpnia wieczorem i która spowodowała bardzo dużo ofiar po stronie niemieckiej jak i polskiej, nie była spowodowana przez mieszkańców Kalisza. Strzelanina została wywołana przez Niemców, na skutek ostrzelania w ciemnościach swojego oddziału, który pomyłkowo przyjęto jako rosyjski.

Niemcy chcąc usprawiedliwić swoją pomyłkę, która kosztowała życie kilkunastu żołnierzy, sami prowokacyjnymi strzałami oficerów72 spowodowali panikę, zamieszanie i ogólną strzelaninę.

Natomiast strzelanina w dniu 7 sierpnia powstała w wyniku popłochu spowodowanego przez żołnierza niemieckiego, który zastrzelił rozbieganego konia. Aby ukryć swoje pomyłki władze wojskowe Niemiec w dniu 7 sierpnia 1914 roku w godzinach popołudniowych wycofały z Kalisza II batalion wraz z majorem H. Preuskerem, kierując go na front zachodni.

We wrześniu 1914 roku przybył do Kalisza naczelny dowódca frontu wschodniego feldmarszałek Paul Hindenburg, który po zapoznaniu się ze zniszczeniami, oświadczył burmistrzowi miasta Gustawowi Michaelowi, że Kalisz został zniszczony przez nieostrożność i wszystkie straty materialne zostaną pokryte.

W 1915 roku komendant miasta Kalisza oberlejtnant Kunke zwrócił się do burmistrza Gustawa Michaela o podpisanie deklaracji, że widział jak ludność miasta strzelała do niemieckiego wojska w sierpniu 1914 roku. Burmistrz takiego oświadczenia nie podpisał stwierdzając, że nie był świadkiem takich faktów.74

Również naczelnik powiatu kaliskiego Hahn w piśmie [z dnia 18.11.1916 roku] skierowanym do Generalnego Gubernatora w Warszawie, występując o środki finansowe na odbudowę miasta stwierdził, że:

... spalenie miasta przez wojska niemieckie nastąpiło z tego powodu, ponieważ według przypuszczenia kompetentnych wojskowych osobistości, mieszkańcy m. Kalisza kilkakrotnie strzelali da tego wojska [...] według wyniku dotychczasowych dochodzeń jest w wysokim stopniu wątpliwem, czy wogóle mieszkańcy m. Kalisza strzelali do wojska niemieckiego [..]. O rzekomej winie obywateli m. Kalisza myśleć nie można i zburzenie miasta trzeba przypisać mylnemu pojmowaniu wojskowości kwestji winy .75

Tak więc sami Niemcy [poza wojskowymi] poddawali w wątpliwość przypisywanie winy mieszkańcom Kalisza. Można jednak bez wątpienia stwierdzić, że palenie miasta, morderstwa i rozstrzeliwania były z góry zaplanowane i ujęte w planach operacyjnych wojsk niemieckich.

Również imperatorska nadzwyczajna komisja śledcza powołana przez cara Mikołaja II Romanowa, pod przewodnictwem pierwszego senatora Aleksieja Kriwcowa w 1916 roku, nie stwierdziła faktu strzelania przez mieszkańców m. Kalisza do wojsk niemieckich.76

Odmienne stanowisko zaprezentował amerykański badacz, historyk J. Flockerzie,77 który w zasadzie nie neguje polskiej interpretacji faktów, jednak w swoich rozważaniach w pewnym sensie usprawiedliwia niemieckie działania w Kaliszu. Uzasadnia on, że armia niemiecka szkolona była na podręczniku wojskowym Kriegsbrauch im Landkriege w którym taktyka i strategia działania oparta była o doświadczenia wojny prusko-francuskiej z 1870/71. W podręczniku tym w szczególny sposób zwracano uwagę na aktywne działania tzw. Ťfrancs-tireursť [strzelców wyborowych] oraz na rodzaje środków stosowanych w celu zastraszenia ludności. Autor ten prezentuje tezę, że wojsko wyszkolone na podstawie tego podręcznika było szczególnie wyczulone na pojedyncze wystrzały karabinowe. Jakkolwiek L. J. Flockerzie w stosunku do zachowania się ludności cywilnej m. Kalisza stosuje zasadę hipotetycznego buntu wojennego, to jednak ogólny wydźwięk jego opracowania zmierza w kierunku uznania tego faktu. Usprawiedliwia w pewnym sensie zastosowane przez Niemców represje wobec mieszkańców m. Kalisza.

Kalisz - w dniach od 7 do 22 sierpnia 1914 roku utracił nieomal całą substancję mieszkalną w obrębie średniowiecznego miasta oraz znaczną część na przedmieściu Wrocławskim [od centrum do Rogatki Wrocławskiej]. Zniszczeniu uległo 426 budynków mieszkalnych na 250 działkach, 9 zakładów przemysłowych, 5 gmachów publicznych, Ratusz, teatr, kościół poreformacki, hotel oraz poczta i telegraf.78,79,80 Przeciętny stopień zniszczenia budynków oceniono na 95%. Praktycznie 3/4 miasta trzeba było przeznaczyć do odbudowy, ale tylko nieliczne budynki mogły być wznoszone na starych fundamentach lub na starych murach. W bardzo dobrym stanie, prawie nie zniszczonym zachowała się część dzielnicy żydowskiej w kwartale ulic: Kanonickiej, Nadwodnej, Złotej i Garbarskiej.

Oszacowano, że straty materialne wyniosły około 33,6 mln. rubli, ale Główna Komisja Szacunkowa w Warszawie potwierdziła tylko 22,4 mln. rubli. Jednak ta wycena nie w pełni mogła odzwierciedlić rzeczywistość, bowiem nie uwzględniała przecież strat kulturowych, jak np.: dzieł sztuki, zbiorów bibliotecznych, ruchomych zabytków materialnych itp.

Zniszczenia wojenne Kalisza stanowiły około 29,5% strat całego Królestwa Polskiego. [Według obliczeń dokonanych już w 1918 roku przez Instytut Ubezpieczeń Wzajemnych Budowli od ognia].

Historiografia wojenna uznała Kalisz za najbardziej zniszczone miasto Europy w I wojnie światowej.

W tym miejscu należy podkreślić, że Kalisz był miastem otwartym, które bez walki oddano Niemcom, nie można go więc porównywać ze zniszczonymi miastami leżącymi na linii frontu zachodniego. Jedynym miastem, które w I wojnie światowej tak jak Kalisz zostało barbarzyńsko zburzone przez Prusaków, było belgijskie miasto Louvain [Leuven] nad rzeką Dijle, około 25 km od Brukseli. Gdy w Kaliszu dopalały się zgliszcza ruin, tam w Louvain w dniach 25 i 26 sierpnia 1914 roku rozegrała się tragedia podobna do tej z nad Prosny, a przebiegała ona według takiego samego scenariusza jak w Kaliszu.81

Niemiecka gazeta wojenna z 1915 roku podkreśliła w swojej korespondencji, że ... Nawet gdy zwiedza się Flandrię, nie widać tak zniszczonego miasta jak Kalisz"... .82

To wciąż nie wyjaśnia kwestii najważniejszej, kim było austro-węgierskie dowódzwo saskiej Landwehry? Poza tym angielska wiki w tym wypadku nie jest moim zdaniem źródłem miarodajnym. Tu jest link do artykułu historyka regionalisty, który wskazuje na interesujące mnie tropy. https://web.archive.org/web/20150218034901/http://www.d-w.pl/felietony/kto-zniszczyl-kalisz.html Tragedia Louvain na pewno nie przebiegała według tego samego scenariusza. Brytyjska propaganda zaś używała Kalisza, jako przykładu mającego podkreślić, że Niemcy zachowywali się okropnie na wszystkich frontach. Propaganda ta kolportowała ilustracje na których widać jak Prusacy obcinają ręce belgijskim cywilom. Co nie było prawdą. Mieszkańcy belgijskich miast często podejmowali walkę, co Niemcy oczywiście wykorzystywali. Kalisz padł ofiarą prowokacji, której początek znajduje się w Krakowskiej H-K Stelle. Czy to jest aż tak trudne do zrozumienia? Z poziomu bruku można opisać wszystko tak, że sprawcy nigdy nie zostaną ujawnieni. Rewolucja w Rosji wybuchła, bo masy miały dość ucisku itp, itd....

zdaje się, że nie istnieje  prosta odpowiedź

http://www.historycy.org/index.php?showtopic=153556

I to jest cenna informacja. Ale nie wszyscy się z nią zgadzają. Ten pan z Kalisza twierdzi inaczej. Pozostaje jeszcze tylko wyjaśnić kogo miał na myśli cwaniak Cleinov mówiąc o generale von Westernagel?

Ten Cleinov?

https://de.wikipedia.org/wiki/Georg_Cleinow

Być może hipoteza o antypolskiej prowokacji nie jest bez pokrycia, bowiem Generał Rybak wspominał, że Pierwszą Kompanię Kadrową, zgodnie z koncepcją Rongego, wyposażono w umundurowanie nie austriackie, bowiem w wypadku akcji dywersyjnej w Królestwie Kongresowym, oddziały te miały "pozorować" siły powstańcze (stąd maciejówka, jak i krój munduru, nieznacznie odbiegający od pruskiego). Niebawem przystąpie do uzupełnienia "przyczynków" do biografii Izydora Templera, ale zdecydowałem się, że ta informacja może okazać się przydatna w powyższej dyskusji. Otóż Templer, brał udział w walkach na  froncie zachodnim, w ramach 32. pułku piechoty Obrony Krajowej "Neu Sandez" (otrzymując odznaczenie za udział w bitwie pod Verdun) i podzielił się konstatacją, że dowództwo niemieckie wyeliminowało ze struktur pułku, cały korpus oficerski austriacki, w obawie przed dywersją na zapleczu frontu. Być może nie były to odosobnione przypadki, inicjowania przez służby austro-węgierskie - "oddziałów pozorowanych", sformowanych z Polaków i służących do działań dywersyjno-sabotażowych (exemplum: Kadrówka Piłsudskiego). 

To ten pierwszy. Właśnie czytam :)

Niezły był ten Clienow.

"Tak, to nie jest wykluczone, że nastąpi czwarty czy piąty rozbiór Polski... Ale właśnie 
dlatego Polacy powinni sobie dobrze uświado­mić sytuacyę, w jakiej się znajdują, i zająć sto­sowne stanowisko. Dla Polaków kwestya bytu stoi tylko tak: Niemcy albo Rosya."

Ciekawy, na podstawie tytułów, ma też dorobek literacki.

Ech...

 Remus von Woyrsch wspominał:

"Korpus Landwehry złożony był w przeważającej części ze Ślązaków, a tylko w niewielkiej mierze z oddziałów z prowincji poznańskiej. Podobny był skład korpusu oficerskiego. Mimo że już w 1911 pożegnałem się z nim, po ogłoszeniu mobilizacji zostałem wyznaczony dowódcą korpusu, Jego Ekscelencja baron [Götz - J.R.] von Koenig dowódcą 3., a Jego Ekscelencja [Rudolf - J.R.] von Wagner 4. Dywizji Landwehry. Znaczną cześć oddziałów znałem osobiście z czasów, kiedy byłem dowódcą VI. (śląskiego) Korpusu Armijnego. Już wiosną 1914 r. Ministerstwo Wojny postanowiło, w wypadku wybuchu wojny, przesunąć Korpus Landwehry na wschód. Nie było to jednak łatwe nawet po ogłoszeniu mobilizacji. Ciężka artyleria nie była jeszcze gotowa, pododdziały saperów i medyczne należało zaimprowizować, i - o ile dobrze pamiętam - w pierwszym okresie korpus dysponował jedynie 12 karabinami maszynowymi. Ale duch bojowy pododdziałów był doskonały, dyscyplina wzorowa, a wyszkolenie świetne. Wyruszyłem wraz z korpusem w dniu 30 sierpnia, otoczony sztabem z porucznikiem Wilhelmem Heye na czele, który w czasie wojny stał się moim wiernym przyjacielem, pełen wiary w zwycięstwo, przez Częstochowę-Kalisz w Polsce, a po kilku mniejszych potyczkach przekroczyliśmy Wisłę na południe od Dęblina. Tu Korpus Landwehry wszedł w skład austro-wegierskiej 1. Armii i pozostał w ścisłej łączności z austriackimi siłami zbrojnymi aż do końca 1917 r."

Ale

Tuż przed wybuchem wojny korpus skoncentrowano na wschodniej granicy Niemiec - 3 Dywizja Landwehry (DL) zajęła pozycje na zachód od Kalisza, natomiast 4 DL na zachód od Częstochowy. Tak ugrupowana jednostka została wyłączona ze składu 8. Armii gen. Maxa von Prittwitza i miała działać samodzielnie. Jakkolwiek w momencie wybuchu wojny przygotowań do działań zaczepnych jeszcze nie zakończono, a pododdziały Landwehry nie posiadały właściwego wyposażenia - brakowało nie tylko karabinów maszynowych, ale nawet kuchni polowych i kolumn amunicyjnych - dowództwo zdecydowało się na przesunięcie korpusu dalej na wschód. W miarę rozwoju sytuacji na froncie miał on albo wspierać działania 8. Armii w przypadku podjęcia przez nią ofensywy przeciw Rosjanom na północy, albo osłaniać lewe skrzydło wojsk austro-węgierskich, operujących w Królestwie Polskim. Ostatecznie do realizacji zostało przyjęte to drugie zadanie. Korpus posuwać się miał w kierunku Wisły, ściśle współpracując z austro-węgierską Grupą Operacyjną gen. Heinricha Kummera, wyznaczoną do działania wzdłuż północnego brzegu górnego biegu tej rzeki. Już w pierwszych dniach wojny jednostki Korpusu Landwehry zajęły Kalisz.

http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Slupskie_Studia_Historyczne/Slupskie_Studia_Historyczne-r2010-t16/Slupskie_Studia_Historyczne-r2010-t16-s69-88/Slupskie_Studia_Historyczne-r2010-t16-s69-88.pdf

Dla mnie kluczem do sprawy są dwa fakty.

Fakt pierwszy. Moskale opuścili Kalisz (silny ośrodek miejski) nietknięty, bez próby obrony poza spaleniem dworca kolejowego.

Fakt drugi. Alfred Redl szef austriackiego wywiadu jest moskiewskim agentem.

Fakt trzeci. W tym czasie w Kaliszu znajduje się zmilitaryzowana jednostka formalnie dowodzona przez Austriaków, kiedy dochodzi do tzw. rozruchów w efekcie, których Kalisz zostaje zniszczony i przestaje się liczyć jako zaplecze wojenne.

Dla kogo to zaplecze w tym momencie było najbardziej użyteczne? I jakie sprawy można też było ugrać dodatkowo dzięki takiej akcji?

Przypominam sobie definicję polityki: osiąganie celów w ten sposób, że główne koszta ponosi przeciwnik.

Nie chcę psuć zabawy ale ja mam intuicję, że to był przekręt w przekręcie.

"poza spaleniem dworca kolejowego"

Podobno puścili jeszcze z dymem 360 tys. rubli z miejskiej kasy, czy jakoś tak.

"przekręt w przekręcie"

Dobre :)

No to co wiemy o pułku.
Powstał w 1897 r. a w 1914, przy rozpoczęciu I wojny światowej miał garnizony w Ostrowie Wlkp. i Pleszewie.
Ponieważ pułk funkcjonował w Wielkopolsce, wobec tego oczywiście podlegał pod V Korpus Armii. Został włączony do 77. Brygady Piechoty w Ostrowie, która z kolei wchodziła w skład 10. Dywizji Piechoty, jednak należy tu zaznaczyć, że następowały zmiany przynależności. W końcu bowiem pułk 155 wylądował w 77. Brygadzie 10. Rezerwowej Dywizji, tworząc podstawy tej dywizji razem z pułkiem fizylierów nr 37 i 46 pułkiem rezerwy, które tworzyły 18. Brygadę Rezerwy oraz z 37. pułkiem rezerwy.
Jest to dość skomplikowane. Dla jasności dodam, że dywizja piechoty składała się z dwóch brygad piechoty oraz jednostek towarzyszących, jak kawaleria, artyleria saperzy, obsługa sanitarna i weterynaryjna, transport itd.
Pułk 155. wchodził w skład 10. Rezerwowej Dywizji w latach 1914-1918. Wobec powyższego przebieg szlaku wojennego dywizji będzie tożsamy ze szlakiem 155. Pułku.
1914 Front zachodni
Longwy-Longuyon, odcinek Othain, Charency, Marville, Verdun wzgórza Maas, Fort Troyon, między Maas i Mozelą,
1915
wzgórza Combres, Les Eparges, Grand Tranchée de Calonne
1916
między Maas a Mozelą, Ronvaux-Saulx, Champlon, Verdun, Louvemont und Bezonvaux
1917
między Maas a Mozelą, odcinek Loclon-Wald, Seuzy, nad Aisne i w Champagne, Chemin des Dames, północny-zachód Froidmont-Ferme, Chemin des Dames, północ Braye, Hurtebise-Ferme, południe Ailles, Ailette
linia Zygfryda, północ Ailette
1918
01.03.1918 - 20.03.1918 spoczynek, 21.03.1918 - 06.04.1918 wielka bitwa francuska, St. Quentin, nad Sommą, Montdidier-Noyon, Ailette, Soissons i Reims, wzgórza Chemin des Dames, między Oise, Aisne i Marne,
Soissons i Reims, Marne i Vesle, Mosel, Lotareyngia, Lothringen, Woevre-Ebene, Moselufer i Selle, między Aisne a Maas, Champagne, Maas, Beaumont
12.11.1918: początek powrotu do domu


Jeśli chodzi o okres początku wojny to pułk wziął udział w ofensywie, która okrążyła Verdun od północy. Walczył w Ville en Montois 22 sierpnia, w regionie Consenvoiye-FIabas 1 września, a w okolicach Sivry sur Meuse 2 września. Pozostał na prawym brzegu Mozy do końca września.

Czyli na początku wojny dane z Verlustlisten:
Infanterie Regiment Nr 155 Ostrow und Pleschen
Gefechte im Westen vom 22 bis 25.08.

http://wtg-gniazdo.org/forum/viewtopic.php?f=12&t=19331#p155632

A  po  co  to  rozszyfrowywac,  Panie  Gabrielu,...

...  kiedy  dzis  tez  "legalnie"  wysyla  sie  Policje  z  Sanepid'em  zeby  robic  WLAMY  do  lokali  gastronomicznych...

...  i  KTO  to  robi  ???   Na  czyje  to  jest  polecenie  ???

To  TAKA  SAMA  CHUCPA  !!!

W Dołchobyczowie???????????!!!!!!!!!! Moja znać Dołhobyczów, moja mieć kolegę z Dołhobyczów!!!!!!!!!!!!! Moja przypuszczać, że nasza niezgoda wynikać z intensywnej pracy Herr Cleinow na stanowisku rzecznika prasowego....

No właśnie do tego zmierzam. Nikt nie wie komu służył tak naprawdę ten austriacki korpus oficerski

Ktoś bardzo dbał, żeby nikt nie zorietnował się o co chodziło naprawdę

Sprawdzę go później

Przez brytyjską na pewno

Zastanawia mnie jednak, kto - w warunkach cenzury wojennej - dopuścił do obiegu pocztowego w Rzeszy takie kartki z KaliszaJest tego znacznie więcej - większość tylko z napisami niemieckimi, więc ich przeznaczeniem było pokazać w Rzeszy do czego są zdolni pruscy żołnierze. Nawet jeśli powstawały rok po wydarzeniach to nie był żaden powód do wykorzystania tych ilustracji w wewnętrznej propagandzie. To nie było zwycięstwo na miarę Tannebergu. A jeśli miałoby to być ostrzeżenie, to napisy byłyby po polsku i rosyjsku.

Tych trzech w środku nie trzyma proporcji w stosunku do architektury. Ktoś ich dokleił

Po kolei

Na przełomie lipca i sierpnia 1914 r. w Kaliszu trwała mobilizacja, a rosyjskie władze wojskowe i administracyjne opuszczały miasto.

1 sierpnia  wyjechał gubernator kaliski Tryfilin Łukaszewicz Rafalskij.

2 sierpnia  ostatnie oddziały rosyjskie wyszły z miasta. Tego też dnia wkroczyli do Kalisza żołnierze niemieccy II. batalionu Królewsko-Pruskiego 155. Pułku Piechoty pod dowództwem majora Hermanna Preuskera, który objął stanowisko komendanta miasta i wprowadził pruski zarząd wojskowy oraz niemieckie prawo wojenne. Po wybuchu wojny utworzony został Komitet Obywatelski na czele z prezydentem Bronisławem Bukowińskim 17 oraz powołano Straż Obywatelską.

7 sierpnia wycofano żołnierzy z II. batalionu 155. pułku wraz z ich dowódcą, a ich miejsce zajęły:

• II. batalion 7. Regimentu Piechoty Obrony Kraju dowodzony przez majora D. Reicherta
• I. batalion tegoż pułku pod komendą pułkownika von Armina. Do Kalisza przyjechał dowódca pułku pułkownik Freiherr von Hoffmann.

15 sierpnia  miasto opuścił 15 sierpnia 7. Pułk Piechoty Landwehry, a jego miejsce zajął Królewsko-Saski Regiment Piechoty Landwehry Nr 133 dowodzony przez pułkownika Wirtha.

25 sierpnia miasto opuszcza Królewsko-Saski Regiment Piechoty Landwehry Nr 133.

To jeszcze jedna ciekawostka

Z kroniki wojennej Salzburger Volksblatt, 26.08.1914

3 sierpnia: Zerwanie stosunków z Francją. 

Wojska niemieckie i austriackie wkraczają do Kalisza, Częstochowy  i Aleksandrowa.

No to ciekawe, co to za oddział był w Kaliszu z Austrii?

Jakoś nie udało się innych kul wyjąć z ran pruskich żołnierzy, niż ich własne, co sami ranni konstatowali ze zdziwieniem. Potem dowództwo i prasa niemiecka pisały, że kule może i były pruskie, ale karabiny rosyjskie;-). wszystko w linkowanym opisie naocznego świadka, czyli J. Dąbrowskiego.

Człowiek nie ma czasu, żeby oddychać, a tu takie ciekawe hipotezy…

Tu są cenne rzeczy https://www.archiwum.kalisz.pl/pliki/wydawnictwa-archiwum-kalisz-inwentarz-npk.pdf

„7 sierpnia wycofano żołnierzy z II batalionu 155. pułku, a ich miejsce zajęły: II batalion 7. Regimentu Piechoty Obrony Kraju dowodzony przez majora D. Reicherta i I batalion tegoż pułku pod komendą pułkownika von Armina”*

*7. Pułk Piechoty Landwehry 15 sierpnia miasto opuścił, a jego miejsce zajął Królewsko-Saski Regiment Piechoty Landwehry Nr 133 dowodzony przez pułkownika Wirtha. Regiment ten 25 sierpnia został wycofany z miasta, a jego miejsce zajęły niemieckie oddziały landszturmu (pospolitego ruszenia), J. A. Splitt, dz. cyt., s. 30.

I teraz mamy Gustava Arnima https://de.wikipedia.org/wiki/Gustav_von_Arnim_(Generalleutnant)

Albo z literówką pułkownika pułkownik Armina – prawdopodobnie chodzi o Hansa  Jurgena Arnima https://pl.wikipedia.org/wiki/Hans_J%C3%BCrgen_von_Arnim

Jakże lakonicznie w czasie I wojny światowej na froncie wschodnim.

Taki czy inaczej ci dwaj niższej rangi sami nie wymyślili sacco di Kalisz, byli od brudnej roboty i podlegali śląskiemu Korpusowi Landwehry Woyrscha, który był zmobilizowany przez Prusaków podlegał dowództwu austro-węgierskiemu. A co do tegoż dowództwa to mamy na froncie polskim Leopolda von Hauera i Victora Dankla. Dankl razem z Ronge w ścisłym dowództwie armii.

https://austria-forum.org/af/AustriaWiki/Leopold_von_Hauer

https://austria-forum.org/af/AustriaWiki/Viktor_Dankl

ps. A ten wywiad z Cleinovem akurat jak przystało na agitkę po polsku, czyli ale jaja. Może miał własnie do czynienia z Westernhagenem i tak chciał mu dać pstryczka w nos

https://de.wikipedia.org/wiki/Eduard_von_Westernhagen

Ma Pani zapewne na myśli o,, d******,, Józi. 

Tu jest ciekawa relacja mieszkanki Kalisza.

https://crispa.uw.edu.pl/object/files/21592/display/PDF?pageNumber=6

W tych znowu relacjach winią głównie Preuskera...

Pewne jest wszakże że Niemcy, musieli znać prawdę, nie było podstaw do agresji. Czyli, jeśli odrzucamy szaleństwo Preuskera, to pozostaje realizacja powziętego gdzieś planu. A patrząc na to co się działo wyraźnie był obliczony on na wywołanie grozy. Bombardowano, palono, grabiono w dziwaczny metodyczny sposób. Nie wygnano, nie podpalono naraz wszystkiego itp. To wszystko było jak teatr mający przerazić ludzi, którzy uciekali i szerzyli grozę. To wszystko było bez sensu. Ani nie było powodu ani strategii ani zysku. Czytasz ten opis Hartmanowej i widzisz Rusków a nie Niemców. Ot spalić by spalić. Zbombardować by zbombardować. Grabić ale tak jakoś chaotycznie. Jakby tylko chodziło o sycenie się grabieżą.

Nie dziwne że takie masy ludzi uciekły z Kalisza. I naturalne jest że musieli wszędzie roznieść wieści o tym barbarzyństwie. I to wydaje się być jedynym namacalnym celem tej akcji. Poza zniszczeniem pięknego miasta.

Wiem, wiem...

Te prowokacje też można by dołączyć. Ciekawe wydawnictwo by sie z tego zrobiło. Takie ipeenowskie bardziej :-)

Więcej takich relacji jest. Tak wygląda jakby była prowokacja na prowokacji.

No chyba trzeba :) 
Napisał m.in. taką książkę (ponad 400 stron, mapy, itp)

Ukraine: Irredentist and nationalist questions in Central Europe, 1913-1939. czyli w wolnym tłumaczeniu

Ukraina: Zagadnienia irredentystyczne i nacjonalistyczne w Europie Środkowej 1913-1939.

Intrygująca jest ta data końcowa czyli 1939, bo autor zmarł w 1936.

Niemcy grożą, że w Kaliszu zabiją co dziesiątą osobę

ST. PETERSBURG, Via London, 13 sierpnia — (4:50 rano) — Zgodnie z półoficjalną przesyłką wojska niemieckie przed Kaliszem, Rosyjska Polska, wydały obwieszczenie stwierdzające, że co dziesiąty mieszkaniec Kalisza zostanie rozstrzelany w przypadku dalszego oporu.

Dziś w Ministerstwie Finansów Rosji odprawiono mszę ku pamięci M. Nokolofa, skarbnika miasta Kalisza, który podobno został rozstrzelany przez wojska niemieckie na swoim stanowisku.

Wielki książę Konstantyn Konstantynowicz przeznaczył słynny marmurowy pałac w Petersburgu na szpital.

"Kim byli jego rodzice?!"

Wg rosyjskiej wiki

"Сын помещика, специалиста по сельскому хозяйству, работавшему при германской дипмиссии в России."

Czyli w wolnym tłumaczeniu: Syn właściciela ziemskiego, eksperta rolniczego, który pracował w niemieckiej misji dyplomatycznej w Rosji"

Czyli w skrócie ojciec był niemieckim szpiegiem :D

okazja do pierwszych  ćwiczeń w strzelaniu  artyleryjskim?

Kolega Szpak80 popełnił notkę o Georgu Cleinow pt."Georg Cleinow. Z historii niemieckich mediów w Polsce", w której przedstawia nieco jego genealogię i główne zajęcia:"...Georg Cleinow, syn Marcella - niemieckiego kolonisty, osiedlonego w zaborze rosyjskim - Dolhobyczów koło Lublina, gdzie Georg urodził się w 1873 r. Marcell Cleinow (1841-1898) pracował jako ekspert ds. rolnictwa w niemieckiej ambasadzie w Sankt Petersburgu.

Jego syn Georg Cleinow W wieku 10 lat wyjeżdża do szkół kadeckich, w których spędza 10 lat. W 1893 r. zostaje chorążym w pomorskim pułku artylerii polowej, w 1894 awansuje na lejtnanta, 1896 - odbywa podróż do Rosji, 1897 przechodzi szkolenie wojskowe w Królewcu, w 1898 upadek podaczas wyścigu miał zakończyć jego karierę oficerską (to pewnie legenda dla przejścia do wywiadu, w jego pl. klepsydrze będzie informacja, że od wczesnych lat był związany z niemieckim wywiadem(...)

1916-1918 oberlejnant i dowódca baterii artylerii polowej (oj?), ciekawe czy miał wkład w treść traktatu brzeskiego - miejscowość pod Lublinem, w której się urodził, miała nie znaleźć się w planowanych przez Niemcy granicach Polski. Od grudnia 1915 r. w kierownictwie stow. "Wolna Ukraina". Od grudnia 1918 organizuje niemieckie „rady ludowe” (Volksräte) na ziemiach zaboru pruskiego (Poznań, Bydgoszcz, z powodzeniem zwłaszcza w tym drugim mieście, chyba można go uważać za założyciela temtejszej niemieckiej V kolumny) - przewodniczący "Zjednoczonych Rad Ludowych Prowincji Poznańskiej i Prus Zachodnich”. W ramach dyspozycji "aby wszystko cokolwiek szkodzi interesom niemieckim uciskać i przez prasę wpływać na usposobienie ludności" w czasie swojej aktywności od 1914 r. założył szereg gazet niemieckich a patronował polskojęzycznym oraz żydowskim. W czasie bytności w Polsce wydaje szereg okólników i listów, tajnych i jawnych dla redaktorów naczelnych i dziennikarzy w podlegających mu na terenie okupacji mediów. W latach 1922-1928 podróżował do Związku Sowieckiego i Azji. Następnie kierował seminarium eurazjatyckim w Wyższej Szkole Politycznej w Berlinie. Zmarł w 1936 r. ..."

https://www.salon24.pl/u/nick/1075574,georg-cleinow-dawno-dawno-temu-przed-siedmioma-dekanami

Ma hasło w "niemieckich biografiach"

Cleinow , Georg

Pisarz i polityk narodowy, * 27 kwietnia 1873 Dolhobyczów k / Lublina (Polska), † 20 października 1936 Berlin. (Protestant)

(...)Był założycielem Związku Niemieckiego w Poznaniu i Prusach Zachodnich oraz tamtejszych Niemieckich Rad Ludowych, a po przegranej wojnie podjął znakomitą próbę zorganizowania oporu przeciwko napływającym do Rzeszy Wschodniej Polakom; Odegrał także kluczową rolę w założeniu kilku niemieckich gazet w Polsce (Warszawa, Bromberg, Łódź). W latach 1922-28 C. podróżował do Związku Radzieckiego i Azji

ttps://translate.google.com/translate?hl=pl&sl=de&u=https://de.wikipedia.org/wiki/Deutsche_Hochschule_f%25C3%25BCr_Politik&prev=search&pto=aue

(oj!)  co się stało, że taki diamant został przydzielony do 'huku' armat?

Bloger szpak80 nie pisze, znaczy się ma inne zadanie. Robi dym.

Jest namiar na rok 1918, „rady ludowe” (Volksräte). 

Brat fartuszkowy i zarazem kryptobolszewik ten Cleinow?

Narodowców niemieckich związki bratnie innymi słowy były ozdabiane w owe lata. Pachnie wtyką ze Spartakusa.

Dzieci nadziane na bagnety.

Doniesiono, że około trzydziestu do trzydziestu pięciu żołnierzy niemieckich weszło do domu woźnicy Davida Tordensa w Sempst; związali go, a następnie pięciu lub sześciu z nich obskoczyło w jego obecności jego trzynastoletnią córkę, a potem nabili ją na bagnety. Po tym strasznym czynie zabili jego dziewięcioletniego syna bagnetem, a następnie zastrzelili jego żonę.

https://en.wikipedia.org/wiki/Atrocity_propaganda#World_War_I

Dzieciom miały być obcinane ręce, kobietom piersi itp. To wszystko w Belgii.

Oczywiście wiele było koloryzowania, część to czysta fikcja ale też nie można było wtedy jak się wydaje polegać całkowicie na samej fikcji. Tak czy owak te dzieci na bagnetach miały oczywiście jeden tylko cel: propagandowy. I chyba naprawdę o nic innego nie chodziło w sprawie Kalisza. Jak o to by ludzie stamtąd rozpęłzli się po całej Polsce i dali odpowiednie świadectwo. Autentyczne. Nie do odrzucenia. Ciekawa jest np. uwaga Hartmanowej że Warszawskie schronienie dla Kaliszan w Warszawie było tylko dla rodowitych Kaliszan. Reszta musiała siłą rzeczy rozejść się po Polsce i wszędzie zanieść te wieści. Natomiast Kaliszanie w Warszawie świadczyli masowo w samej stolicy. W jej opowieści ciekawa jest też wzmianka o Kozakach. Ich dowódca ze spokojem i jakąś aprobatą wysłuchał relacji uciekinierów aby rzucić „No to podjedźmy do Wielunia zobaczyć co tam Germany robią”. Kozacy są uprzejmi dla Polaków a Niemcy ich ciekawią bardziej jako barbarzyńcy niż wróg, z którym mają walczyć.

Naprawdę wydaje się że tylko o to chodziło. Żeby zaraz na początku wojny odrazu wszyscy wiedzieli kto w jakich rolach występuje. Niemcy mieli być tymi złymi. Polacy, którzy ze spokojem przyjęli ich w Kaliszu i pewnie to samo mogło stać się w każdym innym miejscu dostali od razu info co ról. Czyli że nie można liczyć na tą opcję. Przeciwnie, należy zdecydowanie przeciw niej wystąpić.

Taki sam przekaz dostał Zachód. Co było szczególnie ważne w świecie anglosaskim, gdzie niekoniecznie Niemcy mieli tam być kojarzeni negatywnie. Przeciwnie, np. w takich USA była wielka masa emigrantów z Niemiec, mających tam  a bardzo ważne było żeby USA wystąpiły i przystąpiły do wojny po właściwej stronie. Tym bardziej było to ważne że mało kogo tam do wojny ciągneło.

I tak się jakoś złożyło że i w Belgii jakiś znalazł się jakiś Niemiecki dowódca, który dopuścił do oburzających zbrodni.

Ta wojna była po prostu dobrze zaplanowana. Podobnie jak obecna pandemia. A reżyser wie jak ważne jest oddziaływanie na masy. Wydaje mi się że tutaj trochę lekceważony jest ten punkt. Ludzie koncentrują się na imperialnych interesach, przepływie kasy, własności czy kontroli handlu. Jednak prawdziwie wielkie wydarzenia wymagają mas a te ideii i odpowiedniej propagandy. To oczywiście nie jest odkrywcze. Ale trzeba po prostu uznać że to narzędzie nie jest mniej ważne niż inne. Przeciwnie. Propagandowe spalenie Kalisza miało większy efekt niż jakieś strategiczno, wojskowo, handlowe spalenie. W tej wojnie było to czyn wart dobrej armii.

Bez tych dzieci na bagnetach dużo trudniej byłoby Amerykanom wysłać swoją młodzież do francuskich okopów. W Polsce chodziło o coś podobnego. To babarzyńskie spalenia, grabieże był istotnym manewrem wojennym, które miały wywołać odpowiedni efekt. I wywołały. Tyle tylko że organizator tych działań nie pasuje. Bo dlaczego Niemcy wzięli się za manewr, który miał przynieść im straty?

Cóż to się zdarza... I pewnie nie jest przypadkowe. Ot podobne np. do działań Hitlera w przypadku Dunkierki. Niemcy tak mają ;)

Byłam kiedyś (bardzo dawno temu) w Muzeum Wojska w Brukseli. Do dziś pamiętam jedynie ekspozycję dotyczącą Niemców w I wojnie światowej a zasadniczo jej aspektu propagandowego. Uderzyło mnie to, że to był grunt pod II wojnę.

Co do Kalisza to należy pamiętać, że był to początek wojny, kiedy struktury organizacyjne nie były jeszcze ukształowane, mówiąc krótko panował lekki chaos. Tak więc w tym chaosie urządzić prowokację nie było trudno. No chyba, że był to wypadek przy pracy spowodowany przez psychopatycznego dowódcę, który przedobrzył.

Znalazłam ciekawą pozycję o strukturze i organizacji k.u.k, ale cena zaporowa https://nestof.pl/pl/products/ksiazki-dokumenty-bony/literatura/organisationshandbuch-der-k-u-k-armee-im-ersten-weltkrieg-1914-1918-9088.html

I jeszcze jeden

Generał pułkownik August Wilhelm Heye.

Na początku I wojny światowej Heye został mianowany podpułkownikiem szefem sztabu generalnego Korpusu Landwehry pod dowództwem Remusa von Woyrscha , z którego później (3.11.1914)  wyłonił się oddział wojskowy lub grupa wojskowa Woyrsch (Areeabteilung Woyrsch). 

Pisząc o wypadku przy pracy nie miałam na myśli śląskiej landwery,  która swoją drogą na początku wojny jawi się niczym tajemnicza efemeryda. Bardzo cięzko znaleźć jakieś sensowne informacje. Informacje z datami oraz nazwiskami dowódców i szklakiem bojowym.

Co do niepodlegania pod pruskie dowództwo, to czy oni piszą nieprawdę ?

https://encyclopaedia.fandom.com/de/wiki/K%C3%B6niglich_S%C3%A4chsisches_Landwehr-Infanterie-Regiment_Nr._133

Królewsko Saski Pułk Piechoty Landwehr nr 133

Pułk został  początkowo przydzielony do rezerwy głównej Twierdzy Poznań, czyli do 18.Dywizji Landwehry, która jako że nie została uwzględniona w budżecie, została nazwan od jej dowódcy "Dywizją Bredow". Wraz z piłkami Landwehry nr 47 i 72 utworzyła  19 Brygadę Piechoty Landwehry.

Pierwszy chrzest bojowy odbył się wieczorem 14 sierpnia w poskim mieście Kalisz, skąd został wycofany 25 sierpnia. Miasto przez kilka dni było bombardowane przez niemiecką artylerię.

I co z tą informacją?

generał Götz von König - dowódca korpusu Landwehry

Wraz z wybuchem I wojny światowej König natychmiast oddał się do dyspozycji, był początkowo wyższym dowódcą Landwehry do celów specjalnych, a 14 sierpnia 1914 r. Został dowódcą 3. Dywizji Landwehry . Była to część Korpusu Landwehry i na czele swojej dywizji przedostał się do Polski przez Kalisz i zatrzymał się na Wiśle .

Po stronie austriackiej mamy Grupę Armijną  Kummera – austro-węgierska grupa armijna pod dowództwem gen. Heinricha Kummera von Falkenfelda, utworzoną w 1914, przed wybuchem I wojny światowej.

Szefem sztabu Grupy był płk Karl Gottlicher. W skład grupy wchodziły:

7 Dywizja Kawalerii Austro-Węgier
95 Dywizja Piechoty Landsturmu (wydzielona do obrony Twierdzy Kraków)
106 Dywizja Piechoty Landsturmu
100 Brygada Piechoty Landsturmu
Do Grupy przydzielono później również Legion Zachodni

Zadaniem Grupy było opanowanie Jury Krakowsko-Częstochowskiej oraz zapewnienie łączności i osłonięcie styku pomiędzy armią Austro-Węgier, a armią niemiecką (dokładnie korpusem obrony terytorialnej pod dowództwem gen. dyw. piechoty Remusa von Woyrscha, operującym na Górnym Śląsku).

Czy zatem generał austriacki Falkenfeld jest odpowidzialny za zburzenie Kalisza?

Z http://genwiki.genealogy.net/Landwehr_Korps

Landwehr Corps podlegał pod

• 17.02.1914 – 8 Armia
• 07.09.1914  -1 Armia (kuk) (sierpień 1914 – dowódca generał Viktor Dankl von Krasnik,  szef sztabu sierpień 1914 Generał Alfred Kochanovsky von Korwinau)
• 04.10.1914 - 9 Armia 
• 19 grudnia 1914 - Departament Armii Woyrsch 

Dowódca generalny 

• 2 sierpnia 1914 : generał piechoty Remus von Woyrsch
  • Jesienią 1914 r. objął także dowództwo  Dywizji Armii Woyrsch  nazwanej jego imieniem , a od 29 sierpnia 1916 r. do 31 grudnia 1916 r. dowodził także Grupą Armii Woyrsch 

Szef sztabu

• 02.08.1914 - 29.08.1916 : pułkownik Wilhelm Heye
  • Heye był jego szefem sztabu dla wszystkich trzech dowództw Woyrscha.

1914 Front Wschodni.

Kalisz w dniu  07.08.1914.

Pułk Piechoty Landwery nr 7, zmobilizowany 2 sierpnia 1914 roku. Dowódcy pułku -podpułkownik Freiherr von Hofmann

Kalisz w dniach 07.08.1914 - 12.08.1914.

4 Dywizja Landwery, zmoblizowana jako Wyższe Dowództwo Landwery 4 / 4. Landwehr-Division Höherer Landwehr-Kommandeur 4. Dowódca Rudolf von Wegerer

Ma Pan więcej info, aby jakoś to zebrać w całość?

No tak, przy "planowym" chaosie kompetencyjnym, faktycznie łatwo o prowokacje.

O podporządkowaniu 7. Regimentu Piechoty Obrony Krajowej komendzie austro-węgierskiej można przeczytać w poniżej  pracy, która jest dostępna we Wrocławiu w bibliotece UW.

Leutnant Artur Soa: Das preußische Landwehr-Infanterie-Regiment Nr. 7 im Weltkriege 1914 - 18", Berlin 1923, Frisch-Druck, 47 Seiten.
https://www.bu.uni.wroc.pl/2c/katalogi/ ... 081200.JPG

Tym niemniej nieco informacji kto, gdzie i kiedy udało mi się zdobyć. Teraz potrzebne jest ułożenie tych info chronologicznie, ze wskazaniem dowódców wyższego szczebla. Jednak przedtem warto by zajrzeć do Leutnant Artur Soa: Das preußische Landwehr-Infanterie-Regiment Nr. 7 im Weltkriege 1914 - 18", Berlin 1923, Frisch-Druck, 47 Seiten, by rozwiać wątpliwości co do komendy austro-węgierskiej nad regimentem. 

 Polecam też artykuł Maciej Drewicz, KALISZ W CZASACH POŻOGI I NIENAWIŚCI w ZESZYTY KALISKIEGO TOWARZYSTWA GENEALOGICZNEGO „KALISIA” Tom III Kalisz 2013/2014 http://genealogia.kalisz.pl/wp-content/uploads/zeszyty/zeszyty_ktg_2013.pdf