Zacznę od tego, że Michalinie się podobało. Przez to właśnie będę musiał oglądać kolejne odcinki. Michalina skończy zaraz 12 lat i ma swoje, silnie zindywidualizowane upodobania. Jeśli zaś idzie o serial, to sprawa jest prosta – gdyby budżet był trzy razy większy może dałoby się go oglądać, bez zamykania oczu. Pomysł jest w porządku, sam fakt, że policja nie lata po mieście i nie woła bez przerwy – kurwa, kurwa, już jest wart odnotowania. Niestety wszystko kładą ambicje scenarzysty i reżysera. Kłopot zaczyna się już na początku, bo realizacja sprawia, że od razu wiadomo do czego „Archiwista” równa – do CSI i Sherlocka Holmesa. Tyle, że – tak to zrozumiałem – Henryk Talar miał pokazać, że tamci to przy nim szczyle. No, ale takiego efektu nie można uzyskać samym tylko Henrykiem Talarem. Reżyser musi się namęczyć, żeby wywołać określony efekt. Tutaj odpowiedzialność za wszystko została zwalona na widza. To my musimy sami opowiedzieć sobie ten żart i jeszcze dopisać pointę, a także zarazić śmiechem innych. Sama postać, nawet bardzo charakterystyczna to za mało. Jeśli mamy – tak sądzę – jedną charakterystyczną postać w serialu, to inne nie mogą być gorsze. Nie mogą oczywiście przykryć swoim charyzmatem głównego bohatera, ale nie mogą być żadne. Tutaj wszyscy są z papieru, poza Talarem, który swoje nadzwyczajne zdolności demonstruje w sposób bardzo stereotypowy. To jest niestety słabe. Nie można w filmie – tak sądzę – powiedzieć – o ten, jest najmądrzejszy, a potem już tylko pokazywać, jak gość gra w szachy i lata po swoim archiwum w rozwianym płaszczu i berecie. To jest za mało. On musi coś robić. Żeby to coś pokazać, reżyser musi się napracować. Tymczasem w pierwszym odcinku wszyscy gnali do pointy jakby ich goniło stado wściekłych psów.

Tak zwane relacje pomiędzy bohaterami, to jest niestety koszmar. Żaden starzejący się mężczyzna, którego mają wylać z roboty, nie zaprzyjaźni się w dwie minuty z nową policjantką, co mu ją zwalono na łeb i nie zacznie rozwiązywać sprawy sprzed lat, w której chodzi o zamordowanie modelki. To jest psychologiczna fikcja, a ponieważ sam serial jest fikcją, bo nie ma takich archiwistów, można było – zamiast uprawdopodobniać całkiem nieprawdopodobny scenariusz – ruszyć z kopyta i zbudować te relacje na jakimś barwnym i naprawdę dramatycznym konflikcie. Nie ma bowiem sensu się ograniczać i utrzymywać narracji w czymś, co ma uchodzić za realia, a co w istocie jest wymysłem. Ja wiem, że dobrze jest się wymądrzać nie mając samemu do czynienia z budżetem i obsadą i tymi wszystkimi kwestiami, które wiążą się z produkcją, ale na litość, tyle lat kino i seriale polskie są krytykowane, że trzeba było się trochę zastanowić.

Zadam teraz pytanie – skąd bierze się prawda psychologiczna w filmach? Nie z podręczników psychologii bynajmniej i nie z publicystyki. Ona się bierze z konkretnych bardzo i rozpoznawalnych konfliktów umieszczonych w lokalnym kontekście. W CSI Miami, mamy w co drugim odcinku sprawę o gwałt, bo tam jest ciepło, ludzie piją drinki przez cały dzień i dziewczyny chodzą praktycznie gołe. W CSI Nowy Jork jest trochę inaczej, spraw o gwałt jest mniej, za to więcej jest świrów, kanciarzy, nie ma też wątków prowadzących za granicę. Nowy Jork jest wsobny i raz chyba zdarzyło się, że coś tam było o jakichś Rosjanach. W CSI Las Vegas, Gill Grissom jest specjalistą od owadów, dlatego, że miasto jest małe, otacza je pustynia, a policja często znajduje trupy w plenerze i po tych trupach łażą robaki. W Polsce nikt się nie zastanowi nad specyfiką lokalną, bo to uwłacza ambicjom reżysera i scenarzysty. Tak sądzę. Żyrardów, gdzie toczy się akcja archiwisty jest miastem bardzo specyficznym, ma swoją legendę i ma swoje afery, ma w dodatku przyszłość, bo wraz z Mszczonowem stworzy niebawem centrum letniej rozrywki w samym środku Polski. Będzie jak Miami i Las Vegas razem wzięte. Tymczasem konflikt pomiędzy główną bohaterką, młodą policjantką, a obsadą posterunku polega na tym, że ona jest z Hajnówki, symbolu prowincji, a oni są z miasta. Żyrardów ma masę kompleksów, a nitki spraw kryminalnych rozwiązywanych w Hajnówce, podobnie jak w Miami, często prowadzą za granicę. Nie wiadomo więc, kto tam jest bardziej prowincjonalny.

Pierwszy odcinek zarżnęła nie tylko szybkość z jaką reżyser pędził do pointy, ale także jego ambicje, myślę, że też ambicje scenarzysty. Pomysł, żeby w jednym odcinku wstawić dwóch artystów, mieszkających w dodatku pod Żyrardowem – przemocowca malarza, co bije żonę i każe jej pozować z siniakiem pod okiem, i rzeźbiarza mordercę, co oblepia ofiary gliną, następnie robi z nich odlewy, a potem ukrywa ciała w postumentach tych posągów, to jest trochę za dużo. Posąg gołej baby przed kościołem w Wiskitkach, z trupem w postumencie, to też za dużo. Myślę, że połowa budżetu została na to zmarnowana.

W CSI robią tak, że na początek poświęcają jeden czy nawet dwa odcinki na zapoznanie widza z bohaterami i to jest bardzo intensywne, bo robią to poprzez gwałtowne konflikty, które znajdują potem równie gwałtowne rozwiązanie. Są porwania, pijaństwo i jazda nocna samochodem w wykonaniu któregoś z policjantów, chybione romanse bez dalszego ciągu, różne psychologiczne pułapki. Tu wszystko jest niestety przewidywalne, bo reżyser, podobnie jak wszyscy kaowcy w Polsce, tak ich nazywam, bo wszyscy twórcy mają tu mentalność kaowców, uważa, że widz to debil i nic nie zrozumie, a jeszcze może sobie przy tym coś złego pomyśleć o reżyserze. To jest niezwykłe moim zdaniem. Ten brak pokory i uporczywa chęć wmówienia widzowi, że jest głupszy. No i aspiracje reżysera i scenarzysty – musi być artysta morderca, bo to nada właściwą temperaturę. Temat jest zarżnięty, a pomysł był dobry. Temat jest zarżnięty przez chciejstwo i niewiarę w ludzi.

Uważam, że w żadnym serialu i w żadnej twórczości nie da się uciec od konkretu i przenieść akcji do jakiejś wizyjnej rzeczywistości, która jest w istocie publicystyką na tematy związane z psychologią mordercy.

Powróćmy do założenia, od jakiego wyszli pomysłodawcy formatu – niepozorny facet z prowincji, który wykładał na UW matematykę, zostaje na starość pracownikiem archiwum policyjnego na prowincji. To jest matematyk, a kiedy widzimy te komputerowo robione numerasy rodem z Sherlocka Holmesa, kiedy on myśli i widzi latające mu przed oczami fragmenty tekstu, to nie ma tam cyfr i wzorów tylko litery. Proszę Państwa, to w takim razie jest polonista a nie matematyk. Gdyby reżyser chciał zapoznać widza z niezwykłymi zdolnościami swojego bohatera, to nie zacząłby od sprawy gołej baby zamordowanej przez obsesjonata, bo do tego matematyka nie jest potrzebna, ale do katastrofy budowlanej w fabryce. Tam bowiem okazałoby się, że zdolności do błyskawicznych wyliczeń i skomplikowanych działań prowadzonych w analogowym umyśle na coś się przydają. I wtedy dowiedzielibyśmy się, że to jest matematyk. I poznalibyśmy lokalne, żyrardowskie przekręty i tajemnice. Ten gość musi mieć tło, bo on jest głównym bohaterem. I o to pewnie chodziło autorowi formatu. Tymczasem ludzie odpowiedzialni za produkcję zrobili z głównego bohatera tło dla siebie i swoich obsesji, a także zrobili z Henryka Talara tło dla swojej, z trudem ukrywanej pogardy dla widza.

Henryk Talar jest aktorem wybitnym i potrafi dźwignąć nawet bardzo gówniany tekst. Myślę, że ten serial też dźwignie, tak jak dawno temu lekko uniósł beznadziejną sztukę Łysiaka zatytułowaną „Selekcja”. O tym, jak sobie pan Waldek wyobraża życie mafiosów. No, ale nie można robić z niego tapety, przed którą pozują słabi, młodzi, niedoświadczeni, poprzebierani za policjantów aktorzy.

Kwestia kosztów – nie da się zrobić serialu za pięć złotych, a z tego co mogliśmy zaobserwować, budżet musiał zostać przewalony. Pierwszy odcinek zapowiedziano na 21.15, po czym musieliśmy obejrzeć piętnastominutowy blok reklamowy. Koniec miał być o 22.30, a tymczasem odcinek zakończył się piętnaście minut wcześniej, bo znów musiały lecieć reklamy. Tyle reklam na tak słaby produkt, to jest co najmniej dziwne. Po raz kolejny okazuje się, że widz jest śmieciem, aktorzy są nieważni, ważna jest tylko satysfakcja producentów i reżysera. Poza tym sponsorem serialu jest radio RMF FM. Jak to możliwe? Niech prezes Kurski się z tego wytłumaczy.

---

tagi: seriale  budżet  produkcja  archiwista  widz 

	gabriel-maciejewski
	11 stycznia 2020 10:05

34     3307    11 zaloguj sie by polubić